....με την ίδια άνεση μπορούσε να σε κατακεραυνώσει και να σε πετάξει έξω απ΄το γραφείο του (σ΄ένα τελετουργικό που είχε κάθε φορά τον ίδιο αντίκτυπο στην εφημερίδα: μαζεμένος κόσμος στις γωνιές για να προστατευτεί από τους «κεραυνούς» που ακούγονταν μέχρι τον έκτο όροφο, αναρωτιόταν ποιος την… «έφαγε» αυτή τη φορά και γιατί) και με την ίδια άνεση να σου ζητήσει κάποιες μέρες μετά «συγγνώμη». 

Της Ναταλί Χατζηαντωνίου

 

Μα υπάρχουν διευθυντές που ζητούν «συγγνώμη»; Υπήρχε ένας τουλάχιστον που είχε μία ακόμα γενναιοδωρία: Αν του άρεσε ένα κείμενο να κάνει εξίσου ηχηρό κομπλιμέντο στον συντάκτη χωρίς να κρατάει τα μπόσικα μπας και καβαλήσει το καλάμι ο άλλος. 

 

Άλλωστε στην «Ελευθεροτυπία» λίγο-πολύ το…. είχαμε καβαλήσει το καλάμι. Όχι με την κακή έννοια των συντακτών που είναι υπερόπτες. Αλλά με την έννοια εκείνων που είχαν επίγνωση ότι δουλεύουν ίσως στη σπουδαιότερη εφημερίδα της Μεταπολίτευσης (στη μόνη ίσως εφημερίδα που κατόρθωσε στην ιστορία του Τύπου να εφαρμόσει το «γράψε ό,τι θέλεις αρκεί να 'χεις επιχειρήματα και να το υπογράφεις») κι ότι δουλεύουν δίπλα-δίπλα με θρύλους του Τύπου (για τη δική μου γενιά ο Γιώργος Βότσης π.χ. ήταν αυτή η περίπτωση και δεν ήταν η μόνη μεταξύ των συντακτών της «Ελευθεροτυπίας»). Είχαμε την επίγνωση αλλά όχι και τη διορατικότητα να σκεφτούμε ότι όλα τα σπουδαία πράγματα κάνουν κύκλους και πεθαίνουν και πως όταν η «Ελευθεροτυπία» φθαρεί θα κουβαλάμε όλοι μία μόνιμη «αναπηρία»: τη θητεία στο προστατευμένο περιβάλλον μίας εφημερίδας-ορόσημο όπου ή μόνη γραμμή ήταν το να μην δίνεται γραμμή στον συντάκτη. Πώς να δουλέψεις εύκολα αλλού μετά; Ασφαλώς δεν είναι τυχαίο ότι από την καθίζηση του 2007 και μετά, οι μισοί συντάκτες οδηγήθηκαν σε αυτοδιαχειριζόμενη έκδοση για να διασφαλίσουν την ελευθερία τους και οι άλλοι μισοί παρέμειναν στη σκιά της «Ε» προσπαθώντας μάταια να παρατείνουν τη ζωή σ΄ έναν παράδεισο που είχε προ πολλού εκπέσει…Και ότι και οι μεν και οι δε και όσοι λίγοι όδευσαν αλλού, δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε συνθήκες εργασίας από τις οποίες ήμασταν προστατευμένοι χάρη σε δύο τεράστιες προσωπικότητες: Τον Τεγόπουλο και τον Φυντανίδη.

 

Διάβασα αυτές τις μέρες και κομπλεξικά, μικρόψυχα κείμενα που έχυναν χολή εναντίον του  «Νεοφιλελεύθερου» Φυντανίδη χωρίς να περιλαμβάνουν μισή κουβέντα υπέρ του. Ναι ο Φυντανίδης είχε τις πολιτικές του απόψεις που συχνά έμοιαζαν μάλιστα συντηρητικότερες απ΄του Τεγοπουλου. Το μεγαλείο του ήταν όμως ότι μπόρεσε να ενστερνιστεί και να εκπροσωπήσει την αρχή της ελευθερίας του Τύπου-φυσικά και έναντι συντακτών με τους οποίους ο ίδιος διαφωνούσε πολιτικά ή δημοσιογραφικά. Είναι εύκολο αυτό; Όχι, ήταν αντιθέτως τόσο δύσκολο, προοδευτικό και σε πλήρη αντιδιαστολή με την έννοια της εξουσίας ώστε ό,τι πρέσβευε Τεγόπουλος και Φυντανίδης να μην μπορούν να το εφαρμόσουν απολύτως κάποιοι επικεφαλής τμημάτων. Ναι ο Φυντανίδης ήταν άνισος με τον τρόπο που είναι άνισες οι μεγάλες στιβαρές προσωπικότητες. Είχε όμως ένα γιγαντιαίο ταλέντο στη διεύθυνση της εφημερίδας και στη διαχείριση συντακτών που αρκετοί ήταν εξίσου μεγάλες προσωπικότητες, εξίσου άνισες, εμμονικές και φοβερά ταλαντούχες με τον ίδιο και όλων των υπολοίπων που ήμασταν λίγο-πολύ όλοι sui generis, μια που αυτή η εφημερίδα επέτρεπε ή και καλλιεργούσε τις ιδιαιτερότητες.

 

Τι άλλο ήταν;  Ήταν ένας άνθρωπος που είχε φοβερή «μύτη» στην είδηση και στο πώς θα πρέπει να είναι γραμμένη για να είναι ελκυστική και εύληπτη στο στόχο της. Ηταν ένας χαρισματικός αφηγητής (έτοιμος να ανασύρει κάτι από τα τεράστια αποθέματα προσωπικών μαρτυριών, εμπειριών, ιστοριών). Ήταν ένας άνθρωπος που απολάμβανε το γλέντι και τις παρέες και είχε τον τρόπο να πρωταγωνιστεί σ΄ αυτές. Ηταν και του λιμανιού και του σαλονιού (το λαϊκό παιδί από το Περιστέρι που έγινε με το σπαθί του «Σερ»). Ηταν ένας άνθρωπος πολύ συναισθηματικός με πάθη, με εξάρσεις, με νεύρα, με τρυφερότητες. Ενας μη πολιτικά ορθός διευθυντής.

 

 Ηταν η ίδια η «Ελευθεροτυπία» με τον τρόπο που ήταν και ο Τεγόπουλος. Και φυσικά ήταν μαθηματικά βέβαιο πώς όταν ο ένας πυλώνας της εφημερίδας πέθανε και ο άλλος διώχτηκε, το τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο. Η πορεία από εκεί και πέρα ήταν μελαγχολική, πολύ κατώτερη της μεγάλης ιστορίας της «Ε». Περιλάμβανε διχασμό, καυγάδες, εμφύλιο, απληρωσιές, Οικονομόπουλους και άλλα.

 

 Η είδηση του θανάτου του Φυντανίδη ήταν η επικύρωση του οριστικού τέλους σε ό,τι έζησαν οι παλαιότεροι και προλάβαμε κι εμείς. Ανήμερα Χριστούγεννα ήταν όμως και μία συναισθηματική «ανακωχή»:  Όλοι μαζί, όσοι δούλεψαν εκεί και όσοι συνεργάστηκαν, έγιναν πάλι Ελευθεροτυπία για ένα τελευταίο βράδυ… Και μάλλον αυτός ήταν ο «οβολός» στο τελευταίο ταξίδι του Φυντανίδη που λάτρευε τα ταξίδια και που έκλεισε τη ζωή του σ΄ ένα «Ε» και όχι στη δική του και δική μας «Ε» όπως θα ταίριαζε..