Το πρόγραμμα της καλλιτεχνικής περιόδου 2019-20, σηματοδοτεί μια νέα εποχή διαλόγου και αλληλεπίδρασης με το παγκόσμιο γίγνεσθαι στην τέχνη της όπερας.
28 Αυγούστου 2019Της Αφροδίτης Παπακαλού
«Ήταν 5 Μαρτίου 1940 όταν η πρώτη παράσταση της Νυχτερίδας του Γιόχαν Στράους του νεότερου αποτέλεσε την κορύφωση της προσπάθειας σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής εκείνης, με προεξάρχοντα τον σπουδαίο Κωστή Μπαστιά, να δημιουργήσουν μια Λυρική Σκηνή, στην αρχή ως τμήμα του Εθνικού Θεάτρου στο Τσίλλερ της Αγίου Κωνσταντίνου.
Η συνέχεια είναι γνωστή – ο Οργανισμός έγινε αυτόνομος, ονομάστηκε Εθνική Λυρική Σκηνή, στεγάστηκε έως το 2017 στο Θέατρο Ολύμπια της Ακαδημίας και από το 2017 στις νέες εγκαταστάσεις, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ακριβώς την ημέρα που συμπληρώνονται τα ογδοντάχρονά μας, την Πέμπτη 5 Μαρτίου 2020, θα παρουσιάσουμε τον ίδιο ακριβώς τίτλο, τη Νυχτερίδα του Γιόχαν Στράους του νεότερου, έχοντας μάλιστα, ειδικά για εκείνη τη μέρα προσκεκλημένους έκπληξη στο πάρτι του πρίγκιπα Ορλόφσκι».
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης, παρουσιάζοντας τον περασμένο Ιούλιο το πρόγραμμα της καλλιτεχνικής περιόδου 2019-2020, άρχισε με αναφορά στην πρώτη παράσταση της Νυχτερίδας, έργο που θα επαναληφθεί σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη.
Το πρόγραμμα που έχει σχεδιάσει ο ίδιος, επανανοηματοδοτεί την έννοια της εξωστρέφειας μέσα από στρατηγικές συνεργασίες και συμπαραγωγές με διεθνείς φορείς, επενδύει στη νέα δημιουργία μέσω αναθέσεων, κάνει αποφασιστικά βήματα στη διεύρυνση του ρεπερτορίου της όπερας, διερευνά την αλληλεπίδραση του λυρικού θεάτρου με την περφόρμανς και τα εικαστικά και φέρνει επί σκηνής μοναδικά αριστουργήματα της όπερας, της οπερέτας και του μπαλέτου σε φιλόδοξες παραγωγές.
Τι θα δούμε τη νέα σεζόν
Τέσσερις πρώτες παγκόσμιες πρεμιέρες (Πάπισσα Ιωάννα, Μέσα Χώρα, Χορός με τη σκιά μου, Γιώργος Λάνθιμος – The Artist on the Composer), μια πρώτη πανελλήνια πρεμιέρα (Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας), επτά νέες παραγωγές όπερας (Η υπνοβάτις, Ντον Κάρλο, Βότσεκ, Πάπισσα Ιωάννα, Μέσα Χώρα, Βέρθερος, Ριγολέττος), δύο νέες παραγωγές μπαλέτου (Χορός με τη σκιά μου, Δον Κιχώτης), τρεις αναβιώσεις παραγωγών (Η λίμνη των κύκνων, Η νυχτερίδα, Το αηδόνι του αυτοκράτορα), αλλά και συναυλίες (Αφιέρωμα στον Κώστα Πασχάλη, Τρία κοντσέρτα για πιάνο και ορχήστρα, Η εποχή της Μελισσάνθης), περφόρμανς (Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας), προβολές συνοδεία ζωντανής μουσικής (Οι Απάχηδες των Αθηνών, The Artist on the Composer) συνθέτουν το πρόγραμμα που θα παρουσιαστεί στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος και στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού από το φθινόπωρο του 2019 έως και το καλοκαίρι του 2020.
Στο νέο πρόγραμμα, μαζί με το σπουδαίο καλλιτεχνικό δυναμικό της ΕΛΣ, θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τους καρπούς της σύμπραξης με σπουδαίους καλλιτέχνες, όπως, μεταξύ άλλων, τους Γιώργο Λάνθιμο, Ολιβιέ Πυ, Ανίτα Ρατσβελισβίλι, Μαρίνα Αμπράμοβιτς, Γκρέιαμ Βικ, Δημήτρη Καραντζά, Νίκο Καραθάνο, Κατερίνα Ευαγγελάτου, Μάρκο Αρτούρο Μαρέλλι, Μπενουά Ζακό κ.ά.
Έναρξη με την «Υπνοβάτιδα»
Η εναρκτήρια παραγωγή της σεζόν είναι η «Υπνοβάτις» του Μπελλίνι, στη θρυλική σκηνοθεσία του Μάρκο Αρτούρο Μαρέλλι, μια ιστορική παραγωγή της Κρατικής Όπερας της Βιέννης που θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά από την ΕΛΣ, τον Οκτώβριο του 2019.
Ο σπουδαίος Βρετανός σκηνοθέτης Γκρέιαμ Βικ υπογράφει τη νέα παραγωγή της πεντάπρακτης βερσιόν του «Ντον Κάρλο» του Βέρντι τον Δεκέμβριο του 2019, ενώ αμέσως μετά ο διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν Ολιβιέ Πυ σκηνοθετεί το αριστούργημα του 20ου αιώνα «Βότσεκ» του Άλμπαν Μπεργκ, τον Ιανουάριο του 2020, για πρώτη φορά στην ΕΛΣ.
Η πρώτη παραγγελία της ΕΛΣ για τη σεζόν 2019-2020, με αφορμή την επέτειο των 80 ετών του οργανισμού, έρχεται τον Μάρτιο του 2020 και είναι η όπερα «Πάπισσα Ιωάννα» του Γιώργου Βασιλαντωνάκη σε λιμπρέτο Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Εμμανουήλ Ροΐδη, και σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά.
Κύκλος Ελληνικής μουσικής
Τον Απρίλιο του 2020 η νέα όπερα του Άγγελου Τριανταφύλλου «Μέσα Χώρα», παραγγελία της ΕΛΣ, σε λιμπρέτο Γιάννη Αστερή και σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου, εγείρει ερωτήματα για τη μοναξιά και το γήρας και φέρνει επί σκηνής καλλιτέχνες άνω των 65 ετών οι οποίοι πέρασαν από οντισιόν για να επιλεγούν. Τα δύο ελληνικά έργα εγκαινιάζουν τον Κύκλο Ελληνικής Μουσικής που θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.
Τον Μάιο του 2020, ο «Βέρθερος» του Ζυλ Μασνέ φέρνει στην Ελλάδα μια κορυφαία καλλιτέχνιδα της όπερας, την Ανίτα Ρατσβελισβίλι, η οποία θα κάνει στην ΕΛΣ το ντεμπούτο της στον ρόλο της Σαρλότ στη μοναδικής αισθητικής παραγωγή του Μπενουά Ζακό από την Εθνική Όπερα των Παρισίων.
Τον Ιούνιο του 2020, η ΕΛΣ προσκαλεί την Κατερίνα Ευαγγελάτου να σκηνοθετήσει Ριγολέττο του Βέρντι στο Ηρώδειο.
Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2020 θα παρουσιαστεί η επετειακή παραγωγή της χρονιάς, με την οποία η ΕΛΣ θα εορτάσει τα 80 της χρόνια. Πρόκειται για το πρώτο έργο με το οποίο η Λυρική Σκηνή (ως μέρος τότε του Εθνικού Θεάτρου) άρχισε την πορεία της στις 5 Μαρτίου 1940, τη «Νυχτερίδα» του Γιόχαν Στράους του νεότερου. Η Νυχτερίδα θα παρουσιαστεί στην επιτυχημένη σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη.
Και Μάνος Χατζιδάκις στις παραγωγές του Μπαλέτου
Το Μπαλέτο της ΕΛΣ παρουσιάζει τρεις παραγωγές στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος. Τον Νοέμβριο του 2019, στη νέα φιλόδοξη παραγωγή «Χορός με τη σκιά μου», ο Διευθυντής του Μπαλέτου Κωνσταντίνος Ρήγος, χορογραφεί τέσσερα εμβληματικά έργα του Μάνου Χατζιδάκι. Τον Δεκέμβριο του 2019, η επιτυχημένη «Λίμνη των κύκνων» σε χορογραφία Κωνσταντίνου Ρήγου επιστρέφει για έξι μοναδικές παραστάσεις, ενώ τον Μάρτιο του 2020 ο «Δον Κιχώτης» στην κλασική χορογραφία του Πετιπά θα αποτελέσει τη μεγάλη δημιουργική πρόκληση για τους χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ.
Λάνθιμος και Αμπράμοβιτς
Το πρόγραμμα της ΕΛΣ και του ΝΕΟΝ «The Artist on the Composer» φέρνει στην Ελλάδα τον κορυφαίο σκηνοθέτη Γιώργο Λάνθιμο, ενώ μια μεγάλη διεθνής συμπαραγωγή της ΕΛΣ φέρνει επί σκηνής τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς στο νέο της πρότζεκτ με τίτλο «Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας».
Όπως είχε ανακοινωθεί από την ΕΛΣ και τον ΝΕΟΝ, το πρόγραμμα «The Artist on the Composer» διασυνδέει πρωτοπόρους σύγχρονους εικαστικούς και σκηνοθέτες ή/και παραγωγούς ταινιών με τη «ζωντανή» εκτέλεση ορχηστρικής μουσικής. Μέσα από έργα που αποτελούν καρπούς νέων αναθέσεων, κάθε καλλιτέχνης συνομιλεί με έργα κλασικών συνθετών, απαλλαγμένος από τις συνήθεις οπερατικές συμβάσεις και την αφήγηση, πραγματοποιώντας άνοιγμα προς ένα κοινό που μπορεί να μην έχει ασχοληθεί προηγουμένως με την όπερα.
Σε επτά μικρού μήκους ταινίες και μαζί με τον Ουίλλεμ Νταφόε, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς θα πεθάνει επτά φορές, και στο τέλος της παράστασης, με τον αληθινό θάνατο της Μαρίας Κάλλας στο Παρίσι το 1977, θα βρεθεί στη σκηνή παίζοντας τον εαυτό της.
Λένα Πλάτωνος στην παιδική όπερα
Η παραγωγή της παιδικής όπερας της σεζόν είναι το «Αηδόνι του αυτοκράτορα» της Λένας Πλάτωνος, το οποίο μετά τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε πέρσι στην Εναλλακτική Σκηνή, θα παρουσιαστεί για δέκα πρωινές παραστάσεις στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος.
Η Λένα Πλάτωνος έγραψε το «Αηδόνι του αυτοκράτορα», ένα «μουσικό παραμύθι με στοιχεία όπερας και μουσική νεοϊμπρεσιονιστική», όπως το έχει χαρακτηρίσει, το 1989, σε λιμπρέτο του Γιώργου Βολουδάκη βασισμένο στο ομώνυμο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.
Συνεργασία με την ταινιοθήκη της Ελλάδος
Η προβολή μιας «χαμένης» ταινίας του πρώιμου ελληνικού κινηματογράφου, συνοδεία ζωντανής μουσικής θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Πρόκειται για τους «Απάχηδες των Αθηνών» των Αδελφών Γαζιάδη, που βασίζεται στην θρυλική ομώνυμη οπερέτα του Νίκου Χατζηαποστόλου.
Η ταινία θα παρουσιαστεί με ζωντανή μουσική, σε μια προσπάθεια να αποκατασταθεί η αρχική -οριστικά χαμένη- ηχητική μπάντα του έργου.
Τρεις συναυλίες
Το πρόγραμμα της σεζόν περιλαμβάνει και τρεις σημαντικές συναυλίες: το «Αφιέρωμα στον Κώστα Πασχάλη» έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες βαρύτονους ο οποίος άρχισε από τη χορωδία της ΕΛΣ, ενώ το 1951 πρωταγωνίστησε στον Ριγολέττο. Το 1958 ξεκίνησε διεθνή σταδιοδρομία στην Κρατική Όπερα της Βιέννης, όπου συνέχισε να εμφανίζεται επί 25 χρόνια. Στην ΕΛΣ πρωταγωνίστησε σε παραγωγές σε Ολύμπια και Ηρώδειο, ενώ σκηνοθέτησε Ντον Τζοβάννι, Καβαλλερία ρουστικάνα, Σιμόν Μποκκανέγκρα. Το 1988-1989 διετέλεσε γενικός διευθυντής της ΕΛΣ.
Η δεύτερη συναυλία είναι τα «Τρία κοντσέρτα για πιάνο και ορχήστρα» όπου τρία από τα δημοφιλέστερα κοντσέρτα για πιάνο και ορχήστρα του ρομαντισμού θα παρουσιαστούν σε ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα με την Ορχήστρα της ΕΛΣ και τους διακεκριμένους πιανίστες Κάρολο Ζουγανέλη, Στέφανο Θωμόπουλο και Γιώργο-Εμμανουήλ Λαζαρίδη. Πρόκειται για το 2ο Κοντσέρτο του Σεργκέι Ραχμάνινοφ, το 1ο του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι και το 1ο του Γιοχάννες Μπραμς.
Στο πλαίσιο του κύκλου Μάνος Χατζιδάκις, η Εθνική Λυρική Σκηνή επαναλαμβάνει το σπουδαίο έργο «Η εποχή της Μελισσάνθης». Ο Μάνος Χατζιδάκις αφιέρωσε την «Εποχή της Μελισσάνθης» (έργο 37) στη μνήμη της μητέρας του. Πρόκειται για μια καντάτα για ώριμη γυναικεία φωνή, δύο νεανικές ανδρικές, μεικτή και παιδική χορωδία, ορχήστρα δωματίου και στρατιωτική μπάντα, με βασικό μουσικό όργανο το μπουζούκι.
Δωρεά 20.000.000 ευρώ
Για την καλλιτεχνική περίοδο 2019-2020, έξι από τις πιο φιλόδοξες και με διεθνή διάσταση παραγωγές της ΕΛΣ (Υπνοβάτις, Ντον Κάρλο, Βότσεκ ,Βέρθερο Επτά θανάτοι της Μαρίας Κάλλας και το The Artist on the Composer), υποστηρίζονται από τη νέα δωρεά των 20.000.000 ευρώ από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η οποία έχει ως στόχο να ενισχύσει την καλλιτεχνική εξωστρέφεια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και τη γνωστοποίηση του έργου της και εκτός Ελλάδος.
«Η καλλιτεχνική περίοδος 2019-2020 συμπυκνώνει με έναν σχεδόν υπερφυσικό τρόπο το ιστορικό παρελθόν και το φιλόδοξο μέλλον της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Πρόκειται για τη σεζόν στην οποία θα σβήσουμε τα 80 κεριά του Οργανισμού μας και την ίδια στιγμή με νεανική ορμή και πρωτόγνωρο πάθος θα ανοίξουμε τα φτερά μας για να αναμετρηθούμε με τη διεθνή παρουσία μας, η οποία γίνεται πράξη χάρη στη μεγάλη δωρεά των 20 εκατομμυρίων ευρώ από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», δήλωσε ο κ. Κουμεντάκης.
400.000 θεατές στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Το πρόγραμμα παρουσίασης του προγράμματος ξετυλίχτηκε χρονικά με τη συνοδεία βίντεο αφιερωμένου στα δύο χρόνια λειτουργίας της ΕΛΣ στο νέο της χώρο.
Συνολικά 400.000 θεατές παρακολούθησαν 207 παραστάσεις στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Η Λυρική σε αριθμούς τα δύο τελευταία χρόνια:
35 παραγωγές όπερας
7 παραγωγές μπαλέτου
17 παραστάσεις μουσικού θεάτρου
347 παραστάσεις στην Εναλλακτική Σκηνή
12 έργα σε πρώτη παρουσίαση
7 έργα σε πανελλήνια πρώτη παρουσίαση
6 φεστιβάλ
48 συναυλίες
90 δωρεάν παραστάσεις
800.000 θεατές στο Ηρώδειο
6.000 θέσεις σε ανέργους
45 σκηνοθέτες
32 αρχιμουσικοί
280 μονωδοί
Αναλυτικά το πρόγραμμα: www.nationalopera.gr/els
