Μουσική μαγεία στο Μέγαρο με theremin και... πριόνι

Ο Νίκος Γιούσεφ που παίζει μουσικό πριόνι (ε;) και η Pamelia Stickney σολίστ του theremin, μιλούν στο Loaded.gr.

12 Φεβρουαρίου 2020

Με αφορμή τη συναυλία τους την Κυριακή 16 Φεβρουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής, μας λένε για τους μυστηριώδεις ήχους των δύο «παράξενων» μουσικών οργάνων και μας λύνουν όλες τις απορίες.

Στην Αφροδίτη Παπακαλού

Κατ' αρχάς θα ήθελα να μιλούσουμε λίγο για το theremin. Πώς παίζεται από τον μουσικό αυτό το όργανο;

Pamelia Stickney: Δεν υπάρχουν δύο μουσικοί που να παίζουν το theremin με τον ίδιο τρόπο, πράγμα που εξηγεί γιατί κανείς δεν ακούγεται ίδιος με τον άλλο. Συνήθως, το ένα χέρι χρησιμοποιείται για να αλλάζει το pitch και το άλλο ελέγχει την ένταση του ήχου… και κανένα από τα δύο δεν κάνει επαφή με τις αντίστοιχες κεραίες, γύρω από τις οποίες κινούνται.

Τι είναι αυτό που τραβά έναν σολίστα στο theremin;

Pamelia: Ίσως να μοιάζει με την εμμονή ενός ερωτευμένου με έναν άλλο άνθρωπο. Αλλά, πάντα υπάρχει η πιθανότητα οι προσδοκίες να "ξεφουσκώσουν" όταν οι μουσικοί αντιλαμβάνονται ότι δεν υπάρχει ανταπόκριση στην αγάπη τους κι έτσι, πρέπει να μάθουν να σχετίζονται με το theremin με έναν τρόπο, ώστε να μένουν αληθινοί και να ζουν με το όποιο αποτέλεσμα. Ειδάλλως, ας επιλέξουν έναν όργανο που ταιριάζει σε αυτό που πραγματικά επιθυμούν από μια σχέση.

Από την άλλη, το μουσικό πριόνι μου φέρνει στο μυαλό ήχους από... καρτούν. Προφανώς και δεν χρησιμοποιείται μόνο εκεί αλλά κάνω τόσο λάθος;

Νίκος Γιούσεφ: Όχι δεν κάνεις λάθος. Τα παλαιά καρτούν που ακόμα έχουν επιτυχία, είναι ένα παράδειγμα στην εποχή μας για να δεις πόσους ρόλους είχε η μουσική και τα όργανα που την παράγουν μέσα σε ένα κινηματογραφικό δημιούργημα. Θα μπορούσες να φέρεις δηλαδή και για παράδειγμα μια βουβή ταινία εποχής αντί των καρτούν που είπες. Εκτός τα μουσικά θέματα και τα τραγούδια λοιπόν ακούγαμε διάφορους ήχους που δήλωναν την ταχύτητα, την εκτίναξη, τον άνεμο, την καταιγίδα, το χτύπημα, κινήσεις, συναισθήματα, έκπληξη, λυγμός, χαρά, παιχνίδι… πολλά ήταν αυτά που μας έδινε το μουσικό πριόνι αλλά και το theremin στην αρχή του 20ου αιώνα. Ακόμη και σήμερα κάποιοι λιγοστοί καλύπτουμε ζωντανά την επένδυση ταινιών. Πέρυσι τον χειμώνα παίξαμε το LA ANTENA στον Μικρόκοσμο μαζί με τον Γιώργο Κατσάνο και τον Τάσο Φωτίου και φέτος πριν τα Χριστούγεννα το Εργαστήρι του Δρ Καλιγκάρι στο Τριανόν με τον Νίκο Πλάτανο και τον Τηλέμαχο Μούσα.

Πώς προέκυψε η συνεργασία της Παμέλια και του Νίκου;

Pamelia: Από το πάθος μας για τη μουσική και την επιθυμία μας να προσπαθήσουμε να «τραγουδήσουμε», χρησιμοποιώντας τα όργανά μας μαζί –που τόσο μοιάζουμε με φωνή!

Νίκος: Με την Παμέλια γνωριζόμαστε πολλά χρόνια. Είχαμε μαζευτεί πολλοί μουσικοί με παράλληλες πορείες και ανησυχίες το 2006 στο πλαίσιο ενός δίσκου του Τηλέμαχου Μούσα που μας έδινε τα εφόδια να αυτοσχεδιάσουμε, να εκφραστούμε ελεύθερα, να γίνουμε μια φάρμα ιδεών. Σύντομα αυτή η μουσική παρέα έγινε το Tilemachos Moussas Farm μια φάρμα δηλαδή με διάφορους καινοτόμους εκφραστές της εποχής τους όπως η Julia Kent, o Blaine Raininger και η Pamelia (Kurstin) Stickney, αλλά και εξαιρετικοί Έλληνες μουσικοί. Ετσι λοιπόν γνωριστήκαμε με την Pamelia και έκτοτε κρατήσαμε επαφές και βλεπόμαστε ή τζαμάραμε όταν συναντιόμαστε εδώ ή στην Βιέννη. Αχ, τι μου θύμισες… να τον ακούσετε αυτό τον δίσκο!!!

Στα της παράστασης τώρα. Τι θα ακούσουμε στο From Classical to Nowhere;

Pamelia: Νομίζω ότι οι ηχογραφήσεις είναι καλύτερο μέσο για να καλύψει κανείς τις προσδοκίες του. Προτείνω να έρχεστε σε κάθε συναυλία περισσότερο με περιέργεια και χωρίς προσδοκίες.

Νίκος: Στην παράσταση θα ακούσουμε κομμάτια από την προκλασική μπαρόκ εποχή, την κλασική, τον ρομαντισμό μέχρι και την εποχή μας. Από Purcell, Handel και Bach, στους Rachmaninoff, Messiaen και Bartok δηλαδή μέχρι κομμάτια της ίδιας της Pamelia αλλά και του εξαιρετικού Έλληνα Κυριάκου Σφέτσα που θα μας τιμήσει και με την παρουσία του στην αίθουσα Μητρόπουλος. Θα το τονίσω αυτό, γιατί είναι ένα παράδειγμα που είχα από μικρός για μένα ο Σφέτσας στην ηχητική πολυμορφία, στην σύνθεση, την ενορχήστρωση και στην εκφραστικότητα. Επίσης, όλοι οι συντελεστές, η Pamelia Stickney, η Ειρήνη Τηνιακού, ο Γιώργος Κατσάνος και ο guest μας Τηλέμαχος Μούσας θα αυτοσχεδιάσουμε για να κλείσουμε την συναυλία όσο μπορούμε πιο πιστά στον τίτλο του project.

Τόσο το theremin όσο και το μουσικό πριόνι ακούγονται λίγο, πώς να το πω, απόκοσμα. Πώς "δένουν" με τα κλασσικά κομμάτια που ερμηνεύετε;

Pamelia: Αυτό θα το ανακαλύψουμε κι εμείς και το κοινό στη συναυλία.

Νίκος: Χαχα… πες το, μην σκιάζεσαι. Ούτε να σταυροκοπιέσαι. Αν και όλα τα έχω δει στα 20 χρόνια που παίζω. Απόκοσμα λοιπόν είναι τα δύο όργανα γιατί έχουν παράξει ηχητικά αυτό το συναίσθημα στον κινηματογράφο όπως και με ρώτησες προηγουμένως.. για αυτό και στο υποσυνείδητο σου έρχονται συναισθήματα που σου γεννήθηκαν όταν παρακολουθούσες ταινίες μυστηρίου, θρίλερ ή φαντασίας. Μετά όμως από αυτή την πλευρά τους, που σου έχει κάνει ομολογουμένως μεγάλη εντύπωση, θα τονίσω ότι ο ήχος τους μοιάζει σαν φωνή και συγκεκριμένα λυρικής mezzo ή σοπράνο ή και castratο. Αυτό ήταν το έναυσμα για να ασχοληθώ περισσότερο με την κλασική μουσική στην εξέλιξη του μουσικού πριονιού προσωπικά. Μου άρεσε να "τραγουδάω" με το πριόνι όπερες μέχρι να καταφέρω να μοιάσει η "φωνή" μου σαν αυτή της Κάλλας στο casta diva και σε άλλα κομμάτια, σε άλλες φωνές. Το αποτέλεσμα θα με αγγίζει πάντα. σύντομα, κάπου το Πάσχα, θα βγει ένας δίσκος με κλασικά κομμάτια με μουσικό πριόνι, κλασικό πιάνο και moog analog synth.

Πριν από τη συναυλία θα δοθεί ένα σεμινάριο. Ποιος μπορεί να πάρει μέρος; Πρέπει να είσαι μουσικός;

Νίκος: Όχι, δεν χρειάζεται να είσαι μουσικός για να παρακολουθήσεις. Πολλοί μουσικοί βέβαια είναι ενδιαφερόμενοι γιατί ή θέλουν να ασχοληθούν με τα δύο όργανα ή θέλουν να ανακαλύψουν τον κόσμο τους για να τα συμπεριλάβουν στην μουσική τους. Υπάρχει όμως πολύ κόσμος που βλέπει το theremin και το μουσικό πριόνι και αναρωτιέται αν θα μπορούσε να παίξει αυτό το όργανο χωρίς να έχει ασχοληθεί. Σαφώς και μπορεί. Διάφοροι από τους μαθητές μου είχαν την ίδια απορία όταν με βρήκαν. Πολλοί έχουν αναβάλει την επιθυμία τους να αρχίσουν ένα μουσικό όργανο και στα όργανα αυτά νοιώθουν μια έλξη. Η ομοιότητα λοιπόν που έχουν τα ιδιόφωνα και τα αιθερόφωνα στην ανθρώπινη φωνή είναι και το όχημα για να μπουν στο ταξίδι της μουσικής. Τα πάντα θέλουν θέληση και επιμονή, αλλά σίγουρα μπορείς να τραγουδήσεις όταν ασχοληθείς.

Υπάρχει κάτι που πρέπει να ξέρει όποιος θέλει να ασχοληθεί με τα όργανα αυτά, κάποιο, ας πούμε, "μυστικό";

Νίκος: Το χαρακτηριστικό που έχουν αυτά τα όργανα είναι ότι πρέπει συνεχώς να κουρδίζεις την σωστή νότα που παράγεις. Δεν είναι ένα πιάνο π.χ. που πατάς νότες που ηχούν σωστά ή μια κιθάρα που έχει σαν αφετηρία έξι χορδές κουρδισμένες και τάστα. Όμως και όταν τραγουδάς δεν έχεις κάποια αφετηρία χορδίσματος. Τα πάντα είναι στο μυαλό.Τώρα αν θέλεις να γίνεις σολίστ ενός οργάνου ή θέλεις να μάθεις θεωρία της μουσικής για να διευρύνεις τον ορίζοντα σου, για να μπορείς να επικοινωνείς με τους άλλους μουσικούς, τότε σίγουρα χρειάζεται η θέληση, η επιμονή και η αγάπη προς το οποιοδήποτε μουσικό όργανο διαλέξεις ή όποιο επάγγελμα ασχοληθείς.

Περισσότερα ΕΔΩ