Αυτός είναι ο νέος «Κώδικας Δεοντολογίας Οπτικοακουστικών και Ραδιοφωνικών Προγραμμάτων»

Αυτός είναι ο νέος «Κώδικας Δεοντολογίας Οπτικοακουστικών και Ραδιοφωνικών Προγραμμάτων»
Ακολουθήστε μας στο Google news

Το σχέδιο που έχει κατατεθεί σε διάφορες Αρχές προς έγκριση.

10 Οκτωβρίου 2022

Είναι ένας νέος «Κώδικας Δεοντολογίας Οπτικοακουστικών και Ραδιοφωνικών Προγραμμάτων» που ετοίμασε η κυβέρνηση και σύμφωνα με πληροφορίες προσανατολίζεται να το περάσει με προεδρικό διάταγμα, όπως τις οδηγίες της ΕΕ, χωρίς δηλαδή να το στείλει στη Βουλή.

Εγραφε η «Εφημερίδα των Συντακτών» το Σάββατο:

Είναι απίστευτο, αλλά πραγματικό: οι ρυθμίσεις του συγκεκριμένου κώδικα αφορούν όλα τα προγράμματα. Κι όταν λέμε όλα, εννοούμε όλα. Οχι μόνο τα δημοσιογραφικά, αλλά και τη μυθοπλασία. Είναι δυνατόν να ισχύουν οι ίδιοι κώδικες για τα περιεχόμενα τεκμηρίωσης και τα περιεχόμενα μυθοπλασίας; Το άρθρο 1 είναι εν γνώσει της κυβέρνησης διατυπωμένο έτσι, μη νομίζετε ότι έχει γίνει από λάθος. Επειδή την ενημέρωση την ελέγχουν σε πολύ μεγάλο βαθμό σε τηλεόραση και ραδιόφωνο, θέλουν να ελέγξουν και τα υπόλοιπα. Τη σάτιρα, ας πούμε. Το χιούμορ της Ελληνοφρένειας και οι πλάκες της στους πολιτικούς θα ελέγχονται πλέον από τον κώδικα. Οπως και οι εκπομπές που κάνει κάθε Τρίτη ο Χριστόφορος Ζαραλίκος στο YouTube γνωρίζοντας πολύ μεγάλη επιτυχία. Ελληνοφρένεια, Ζαραλίκος και άλλοι θα πρέπει να δίνουν λόγο για τη σάτιρα που κάνουν. Λες και είναι δημοσιογραφικό προϊόν όσα ετοιμάζουν. Θα παραβιάζει τη δεοντολογία μια σατιρική εκπομπή και θα τιμωρείται γι’ αυτό; Επικίνδυνα πράγματα.

 

Δείτε τα πιο σημαντικά από τα άρθρα του νέου κώδικα

 

ΑΡΘΡΟ 1: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Εκτός αν άλλως ορίζεται, οι ρυθμίσεις του παρόντος αφορούν όλα τα προγράμματα που μεταδίδονται από τους πάσης φύσεως φορείς που υπόκεινται στην ελεγκτική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης.

ΑΡΘΡΟ 2: ΣΤΑΘΜΙΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ
Κατά την εφαρμογή του παρόντος, ισχύει η αρχή της στάθμισης του τυχόν διακυβευομένου δημοσίου συμφέροντος.

ΑΡΘΡΟ 8: ΠΟΙΟΤΗΤΑ-ΓΛΩΣΣΑ-ΕΥΠΡΕΠΕΙΑ
1. Όλα τα προγράμματα οφείλουν να εξασφαλίζουν την απαιτούμενη από το Σύνταγμα ποιοτική στάθμη και την πολιτιστική και πολιτισμική πολυμέρεια και ποικιλομορφία.
2. Η τήρηση των γενικά παραδεκτών κανόνων που αφορούν στην ορθή, ευπρεπή και καλαίσθητη γλωσσική διατύπωση, εκφορά λόγου και συμπεριφορά είναι απαραίτητη, λαμβάνοντας υπόψη το είδος και το πλαίσιο της εκάστοτε εκπομπής. Πρέπει ιδίως να αποφεύγεται ο υβριστικός λόγος και η γλωσσική χυδαιότητα.
3. Κατά τη μετάδοση των προγραμμάτων, πρέπει να τηρούνται οι κανόνες της γραμματικής και του συντακτικού της ελληνικής γλώσσας και να αποφεύγονται οι βαρβαρισμοί και οι σολοικισμοί. Το αντίστοιχο ισχύει και για τη χρήση άλλων γλωσσών στο πλαίσιο ελληνικών ή ξενόγλωσσων εκπομπών. Πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική χρήση ξένων λέξεων και όρων, εφόσον υφίστανται αντίστοιχοι ελληνικοί.

ΑΡΘΡΟ 9: ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
1. Όλα τα μεταδιδόμενα προγράμματα οφείλουν να σέβονται την ισχύουσα νομοθεσία, ανεξάρτητα από το αν συνιστούν παραγωγή του φορέα που τα μεταδίδει ή τρίτου εξωτερικού παραγωγού.
2. Οι πάροχοι δεν ευθύνονται για απόψεις και συμπεριφορές προσκεκλημένων τους, ιδίως κατά τη μετάδοση προγραμμάτων σε ζωντανή μετάδοση. Έχουν ωστόσο την ευθύνη για την επιλογή των προσκεκλημένων τους, ιδίως στην περίπτωση που οι απόψεις και οι συμπεριφορές τους είναι κοινώς γνωστές. Οφείλουν δε να βρίσκονται σε αυξημένη εγρήγορση για να παρέμβουν διορθωτικά και να διαθέτουν τους αναγκαίους προς τούτο μηχανισμούς σε περίπτωση που το συμμετέχον πρόσωπο εκτραπεί, υπό την επιφύλαξη των ισχυόντων στο πλαίσιο της υποχρέωσης πληροφόρησης του κοινού και της άσκησης του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης.

ΑΡΘΡΟ 16: ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΔΙΚΑΙΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΡΕΠΟΥΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
1. Τα πρόσωπα που συμμετέχουν και αναφέρονται στα πάσης φύσεως προγράμματα πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Δεν επιτρέπεται ιδίως η προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής και της αξιοπρέπειας τους. Πρέπει επίσης να γίνονται σεβαστά η ιδιωτική και οικογενειακή τους ζωή, η επαγγελματική τους δραστηριότητα και το δικαίωμα έκφρασης τους. Τα ανωτέρω ισχύουν και για πρόσωπα που έχουν αποβιώσει, στο πλαίσιο της προστασίας της μνήμης νεκρού.
2. Η άσκηση κριτικής δεν είναι ασυμβίβαστη με τον σεβασμό των δικαιωμάτων των εμφανιζομένων και αναφερομένων προσώπων. Πρέπει ωστόσο το πρόσωπο κατά του οποίου ασκείται η κριτική να καλείται να συμμετάσχει στο πρόγραμμα που το αφορά ή να του παρέχεται η ευχέρεια να εκφράσει τις απόψεις του με κάθε πρόσφορο τρόπο. Σε περίπτωση μη αυτοπρόσωπης παρουσίας στο πρόγραμμα, οι απόψεις αυτές πρέπει να μεταφέρονται στο κοινό με τη δέουσα ακρίβεια και πληρότητα.
3. Τα όρια άσκησης κριτικής είναι ευρύτερα για τα δημόσια πρόσωπα και τα πρόσωπα της επικαιρότητας.

ΑΡΘΡΟ 17: ΠΡΟΣΚΑΛΟΥΜΕΝΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
1. Τα πρόσωπα που καλούνται να συμμετάσχουν σε πρόγραμμα πρέπει να ενημερώνονται εγκαίρως και με σαφήνεια για τη φύση και τον σκοπό του προγράμματος, καθώς και για το είδος και τη μορφή της συνεισφοράς που αναμένεται να έχουν σε αυτό. Σε περίπτωση που το πρόγραμμα περιλαμβάνει συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων μεταξύ προσκεκλημένων, ο κάθε συμμετέχων πρέπει να ενημερώνεται εκ των προτέρων για τα πρόσωπα και την ιδιότητα των συνομιλητών του. Η υποχρέωση ενημέρωσης καταλαμβάνει επίσης και κάθε σημαντική αλλαγή τόσο στην προγραμματισμένη θεματολογία του προγράμματος, όσο και στα πρόσωπα που συμμετέχουν και τις ιδιότητες τους.
2. Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο η παρουσία σε κάποιο πρόγραμμα ενδέχεται να έχει αρνητική επίπτωση για τον συμμετέχοντα, πρέπει να υπάρχει σαφής και εκ των προτέρων σχετική ενημέρωση του προσώπου αυτού. Εάν υπάρχει πιθανότητα ο συμμετέχων να υποστεί ιδιαίτερα σοβαρή βλάβη από τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα, πρέπει να μην του απευθύνεται πρόσκληση να συμμετάσχει σε αυτό. Σε κάθε περίπτωση, απαγορεύεται να απευθύνεται πρόσκληση συμμετοχής σε πρόγραμμα ή/και να λαμβάνεται συνέντευξη από πρόσωπα, η κατάσταση των οποίων μαρτυρεί έλλειψη νηφαλιότητας ή/και ικανότητας να αποφασίζουν τα ίδια για τα θέματα που τα αφορούν.
3. Δεν επιτρέπεται η αλλοίωση των εκφραζομένων απόψεων και θέσεων με οποιοδήποτε τρόπο, ιδίως με αλλαγή της σειράς ερωτήσεων και απαντήσεων, με αποσπασματική αναφορά των απαντήσεων, με τη χρήση ηχητικών ή οπτικών μέσων ή με οποιαδήποτε άλλη τεχνική επεξεργασία.
4. Κατά τη μετάδοση μαγνητοσκοπημένων προγραμμάτων που έχουν υποστεί τεχνική επεξεργασία, πρέπει να επιδεικνύεται μέριμνα ώστε η επεξεργασία αυτή να μην αλλοιώνει τη φύση της συνεισφοράς του κάθε συμμετέχοντος και την πραγματική εικόνα που το πρόσωπο αυτό είχε κατά τη μαγνητοσκόπηση του προγράμματος.
5. Η τυχόν άρνηση προσκεκλημένου να συμμετάσχει σε πρόγραμμα πρέπει να μη συνοδεύεται από αρνητικά σχόλια για το πρόσωπο αυτό. Εφόσον είναι απαραίτητο για την ενημέρωση του κοινού ή/και την προστασία του προσκεκλημένου, πρέπει να αναφέρεται ότι υπήρξε πρόσκληση συμμετοχής στο πρόγραμμα και να επεξηγούνται οι λόγοι για τους οποίους το πρόσωπο αυτό αρνήθηκε να συμμετάσχει. Σε κάθε περίπτωση, οι απόψεις του προσώπου αυτού πρέπει να παρουσιάζονται με ορθό και δίκαιο τρόπο.

ΑΡΘΡΟ 25: ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΔΕΟΥΣΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ
1. Οι ειδήσεις και οι πληροφορίες πρέπει να είναι αληθείς, να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και να παρουσιάζονται με τη δέουσα ακρίβεια, πληρότητα, αντικειμενικότητα και αμεροληψία. Η δέουσα αμεροληψία δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι πρέπει να αφιερώνεται ίσος χρόνος σε κάθε άποψη, ούτε ότι πρέπει αναγκαστικώς να προβάλλεται κάθε πτυχή κάθε επιχειρήματος.
2. Οι πληροφορίες, οι απόψεις, οι δηλώσεις, οι ειδήσεις και τα γεγονότα πρέπει να μην παραποιούνται, αλλά να παρουσιάζονται με τον δέοντα κατά περίπτωση τρόπο και σε κατάλληλα χρονικά πλαίσια, ανάλογα με τη σπουδαιότητα τους.
3. Πρέπει να εξασφαλίζεται με κάθε δυνατό τρόπο η έγκαιρη και με ίσους όρους παρουσίαση διαφορετικών απόψεων.

ΑΡΘΡΟ 26: ΨΕΥΔΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Απαγορεύεται απολύτως η μετάδοση ψευδών, ατεκμηρίωτων ή παραποιημένων πληροφοριών, καθώς επίσης και η χρήση παραπλανητικών σκηνοθετικών τεχνασμάτων.

ΑΡΘΡΟ 27: ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ-ΑΙΣΘΗΜΑ ΕΥΘΥΝΗΣ-ΣΥΓΧΥΣΗ
1. Η μετάδοση και ο σχολιασμός των ειδήσεων και των πληροφοριών πρέπει να γίνεται με προσοχή και αίσθημα ευθύνης, ώστε να μην προκαλείται υπέρμετρη ελπίδα, σύγχυση ή πανικός στο κοινό. Απαγορεύεται η παρουσίαση υποθέσεων ή πιθανολογήσεων ως γεγονότων.
2. Ανακριβείς πληροφορίες ή ειδήσεις πρέπει να διορθώνονται με τον πλέον πρόσφορο κατά περίπτωση τρόπο είτε άμεσα εντός της ροής του ιδίου προγράμματος στο οποίο μεταδόθηκαν, είτε στην επόμενη μετάδοση του προγράμματος αυτού, άλλως στο αμέσως επόμενο αντιστοίχου περιεχομένου και ώρας μετάδοσης πρόγραμμα.
3. Απαιτείται σαφής διάκριση μεταξύ ειδήσεων και σχολίων, κρίσεων ή απόψεων. Μεταξύ τίτλων και περιεχομένου δεν πρέπει να υπάρχει προφανής αναντιστοιχία.
4. Η προβολή πλάνων αρχείου σηματοδοτείται καθ’ όλη την διάρκεια της χρήσης τους με την αντίστοιχη ένδειξη.

ΑΡΘΡΟ 32: ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ
1. Η μετάδοση δημοσκοπήσεων επιτρέπεται εφόσον πληρούνται όλοι οι όροι που προβλέπει η σχετικώς ισχύουσα νομοθεσία.
2. Τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων και η γραφιστική τους απεικόνιση πρέπει να παρουσιάζονται με ακρίβεια, σαφήνεια και με τρόπο που να μην παραπλανά το κοινό.

ΑΡΘΡΟ 33: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΛΥΦΩΝΙΑ
1. Κατά τη μετάδοση των προγραμμάτων πρέπει να εξασφαλίζεται η πολιτική πολυμέρεια και πολυφωνία. Η συντακτική ελευθερία των παρόχων υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας και των παρόχων ραδιοφωνικών υπηρεσιών ως προς την επιλογή του τρόπου εξασφάλισης της πολιτικής πολυφωνίας, καθώς και η ελευθερία των δημοσιογράφων ως προς την επιλογή των άξιων μεταδόσεως ζητημάτων δεν πρέπει να περιορίζουν το δικαίωμα του κοινού στην αντικειμενική ενημέρωση και στη λήψη ειδήσεων και πληροφοριών.
2. Η παρουσίαση των δραστηριοτήτων ή των απόψεων των πολιτικών κομμάτων για θέματα πολιτικής αντιπαράθεσης ή θέματα τρέχοντος πολιτικού διαλόγου πρέπει να γίνεται με δίκαιο, αμερόληπτο και αντικειμενικό τρόπο. Δεν απαιτείται αυστηρώς μαθηματική κατανομή του χρόνου προβολής των πολιτικών κομμάτων βάσει της κοινοβουλευτικής τους δύναμης, αλλά μία δίκαιη και ισόρροπη παρουσίαση των άξιων μεταδόσεως απόψεων και δραστηριοτήτων τους, χωρίς συστηματική και αδικαιολόγητη αποσιώπηση τους. Κατά την εκτίμηση της ύπαρξης άξιων προς μετάδοση γεγονότων λαμβάνονται ιδίως υπόψιν ο επίκαιρος χαρακτήρας και το περιεχόμενο της είδησης, η προσδοκία και η έκταση του ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης, ο υποστατός χαρακτήρας του πολιτικού κόμματος και η ενεργός συμμετοχή του στον πολιτικό βίο, το πρόσωπο στο οποίο αφορά η είδηση και η ιδιότητα του, η γεωγραφική εγγύτητα του γεγονότος.
3. Σε περίπτωση παράλειψης προβολής ή παραποίησης συγκεκριμένων άξιων μεταδόσεως δραστηριοτήτων ή απόψεων των πολιτικών κομμάτων, τα κόμματα οφείλουν να απευθυνθούν καταρχήν στον φορέα που φέρεται να έχει προβεί στην παράλειψη ή την παραποίηση κατά τα προβλεπόμενα για το δικαίωμα απάντησης στην εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.
4. Τα θέματα μείζονος πολιτικής και κοινωνικής αντιπαράθεσης, καθώς και τα ζητήματα γενικού ενδιαφέροντος, πρέπει να καλύπτονται με την απαιτούμενη πολυμέρεια, ώστε να παρουσιάζεται ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα απόψεων, χωρίς να δίνεται υπερβολική προβολή στις απόψεις συγκεκριμένων προσώπων ή φορέων για τα θέματα αυτά.

ΑΡΘΡΟ 34: ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
1. Η παρουσίαση των θέσεων, προγραμμάτων και δραστηριοτήτων των πολιτικών κομμάτων, φορέων, προσώπων και συνασπισμών κατά τις προεκλογικές και τις προδημοψηφισματικές περιόδους γίνεται κατά τα ειδικώς προβλεπόμενα στην οικεία νομοθεσία. Η παρουσίαση αυτή πρέπει να γίνεται με σαφήνεια και μετριοπάθεια, ώστε να μην εξάπτονται τα πολιτικά πάθη και σε κάθε περίπτωση κατά τρόπο που να διασφαλίζονται οι αρχές της ισοτιμίας, της πολυφωνίας και του σεβασμού των δημοκρατικών διαδικασιών.
2. Κατά τη μετάδοση προεκλογικών και προδημοψηφισματικών συγκεντρώσεων δεν επιτρέπονται σκηνοθετικά τεχνάσματα που επιδιώκουν την παραπλάνηση του κοινού και δεν πρέπει να προβάλλονται τυχόν εμπρηστικά συνθήματα ή να ενθαρρύνεται η συμμετοχή σε ταραχές ή άλλες παράνομες ενέργειες.