Εαυτούς και αλλήλους.
11 Αυγούστου 2023
Του Γιώργου Μυζάλη
Εδώ και κάμποσο καιρό τριγυρνά μια σκέψη στο μυαλό μου. Δεν ξέρω αν μπορώ να τη χαρακτηρίσω ριζοσπαστική ή αντιδραστική, αλλά δεν χάνω και τίποτα να την (περι)γράψω. Αύγουστος είναι, μειωμένες οι (ούτως ή άλλως) λιγοστές πιθανότητες να τη διαβάσει κάποιος. Μην τα ξαναλέμε: κανείς δεν διαβάζει πια.
Σκέφτομαι, λοιπόν, ένα μικρό «twist» σχετικά με τα πολυαγαπημένα μου ερωτικά τραγούδια (σ.σ. αν με διαβάζεις συχνά, φίλτατε αναγνώστη, γνωρίζεις ότι ειρωνεύομαι). Η αλήθεια είναι ότι το συγκεκριμένο είδος ευδοκιμεί εν αφθονία στη χώρα μας. Αμέτρητα ερωτικά τραγούδια έχουν γραφτεί (και θα γραφτούν ακόμα) σε ετούτο τον τόπο που – λες κι έχει λύσει όλα τα άλλα – επικεντρώνεται και επενδύει διαχρονικά στην καψούρα. Μην είμαι αχάριστος, όμως: υπάρχουν «διαμάντια» ανάμεσα στο πλήθος και υπάρχουν και μερικά ακόμα που έκαναν την υπέρβαση και ξεπέρασαν την αρχική τους στόχευση, έγιναν κάτι πολύ μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο: γίναν χρηστικά, πολιτικά, αλληγορικά. Να, αυτή η τελευταία λέξη μου έχει «καθίσει». Με αυτήν για αφορμή θα γράψω.
Στις δυτικές κοινωνίες που ζούμε οι περισσότεροι (ή τουλάχιστον όσοι μπορούν να διαβάσουν το παρόν) άνθρωποι (ευτυχώς, με αυξητική τάση) ψυχαναλύονται (εντάξει, όχι όλοι οι άνθρωποι, αλλά αρκετοί περισσότεροι από ό,τι στα παλιότερα χρόνια). Κάνουν βήματα αυτογνωσίας, αυτοσεβασμού και αγάπης προς τον εαυτό. Και σκέφτομαι τώρα: όλα αυτά τα ερωτικά τραγούδια δεν θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν προς αυτή την κατεύθυνση; Ως μηνύματα αγάπης εκείνου που τα εκφέρει προς τον εαυτό του; Παρανοϊκό;
Να το εξηγήσω λίγο καλύτερα: πόσο συχνά ακούμε για ανθρώπους κατάκοπους από τη βάσανο της κοινωνικής καταξίωσης; Πόσοι άνθρωποι «πάνε κόντρα» στην ίδια τους τη φύση, την ίδια τους την κλίση, την ίδια τους την προτίμηση, προκειμένου να «υπηρετήσουν» ένα κοινωνικό πρότυπο; Πόσοι άνθρωποι κάνουν οικογένειες, δίχως να το θέλουν, προκειμένου να «στήσουν» μια εικόνα; Πόσοι άνθρωποι προσποιούνται ότι είναι straight, ενώ δεν είναι; Πόσοι άνθρωποι εργάζονται σε δουλειές που σιχαίνονται, μόνο και μόνο, για να πληρώνουν το ενοίκιο και τη δόση του αυτοκινήτου; Ξέρω, όλα αυτά είναι γνωστά και κάποιοι (που καθόλου συμπαθείς δεν μου είναι) θα σου πουν: «έτσι είναι αυτά». Έτσι είναι αυτά, αλλά αυτά είναι πράξεις μίσους προς τον εαυτό. Τραμπουκισμοί και εκφοβισμοί του χειρότερου είδους: αυτό-τραμπουκισμοί και αυτό- εκφοβισμοί που κάποτε θα σωματοποιηθούν με τη μορφή κάποιας αρρώστιας.
Ας επιστρέψουμε, όμως, στην πνευματική ακροβασία που επιχειρώ: δεν θα μπορούσαν τα ερωτικά τραγούδια να χρησιμεύσουν και ως μηνύματα αγάπης προς τον εαυτό; Δεν θα μπορούσαμε να τα ακούμε ή/και να τα απευθύνουμε στους ίδιους τους εαυτούς μας; Και το ερωτικό αντικείμενο του πόθου που έχει φύγει και το εκλιπαρείς στην «τραγουδάρα» να επιστρέψει, να είναι η ζωή που δεν έζησες, τα όχι που δεν είπες και ένας εαυτός που αγαπάς κι έχει κάπου χάσει το δρόμο του; Να λέει το άσμα (το χοντραίνω): «γύρνα πίσω, θα πεθάνω, έχω αρχίσει και τα χάνω, πίνω και καπνίζω σαν τρελός»(«Γύρνα πίσω», στίχοι: Νεκτάριος Μπήτρος – μουσική: Θοδωρής Λαχανάς) και να αναζητά εκείνον τον εαυτό με τα όνειρα κι όχι τον σημερινό, τον συμβιβασμένο;
Και αν, φίλτατε αναγνώστη, σε «χάλασε» η επιλογή του τραγουδιού, να το πάμε και αλλιώς: «πέρασαν μέρες, χωρίς να στο πω, το «σ’αγαπώ» δυο μόνο λέξεις» («Βυθός», στίχοι – μουσική: Αλκίνοος Ιωαννίδης) και να περιγράφει το «αυτομαστίγωμα» που όλοι εφαρμόζουμε κάνοντας «καριέρες»;
Σε «έκαψα», αναγνώστη μου; Το πάω και παραπέρα: είμαστε σίγουροι ότι όλα αυτά τα ερωτικά τραγούδια έχουν γραφτεί με την πεπατημένη συνταγή; Μήπως κάποιος, σκανδαλιάρης, δημιουργός έγραφε «μιλώντας» στον ίδιο του τον εαυτό; Θα μου πεις, τι σημασία έχει εν τέλει; Το τραγούδι είναι η «χρήση» του και αυτή την καθορίζει το κοινό.
Μη μπούμε, όμως, σε σοβαρά μονοπάτια αυτού του (ακαδημαϊκού) είδους. Ας το κλείσουμε εδώ. Είναι και κατακαλόκαιρο. Έχει και αντηλιά και είναι δύσκολη η ανάγνωση στην οθόνη.
Καλές βουτιές.
Υ.Γ.1. Δεν κρατιέμαι. Θα το «χοντρύνω» κι άλλο: είμαστε σίγουροι ότι όλα τα ερωτικά τραγούδια έχουν γραφτεί για ανθρώπους και όχι για… ένα ταψί γαλακτομπούρεκο;
Υ.Γ.2. Έχω γνωρίσει ανθρώπους που χρησιμοποιούν τα ερωτικά τραγούδια για να εκφράσουν τη μεγάλη καψούρα τους για την «παρτάρα» τους. Δυστυχώς.
