Ακολουθήστε μας στο Google news
Τα επόμενα τρία ΠαρασκευοΣάββατα (15,16,22,23,29,30/10) θα εμφανίζεται μαζί με τη Γεωργία Γραμματικού στο Ρυθμός stage στην Ηλιούπολη. Οι εμφανίσεις αυτές στάθηκαν η αφορμή για την κουβέντα μας με το Γιάννη Μηλιώκα, η οποία, όπως θα διαπιστώσετε διαβάζοντάς την, είναι σαν κι εκείνον: ξεχωριστή, ιδιαίτερη.
Τι θα ακούσουμε στο Ρυθμός stage τα τρία αυτά εναπομείναντα διήμερα;
Στο Ρυθμό θα έχουμε ένα καινούργιο ξεκίνημα, μια πρώτη προσπάθεια να παρουσιάσουμε πράγματα που παρουσιάζονται σε προγράμματα που δεν έχει πολύ κόσμο. Μέχρι τώρα, το come back το δικό μου ήτανε μαζί με πολλούς άλλους, εκτός από μερικές συναυλίες που είχα κάνει με το Λουκιανό. Διαπίστωσα λοιπόν, μετά τη συμμετοχή μου σε μεγάλα σχήματα, ότι ήρθε η ώρα να «φορτωθώ» όλο το πρόγραμμα. Μου λείπαν τραγούδια. Δε μπορεί να εμφανίζονται έξι και να λέει ο καθένας από 20 -25 τραγούδια. Αυτό γίνεται μόνο όταν αποφασίσεις να κάνεις κάτι προσωπικό και νομιζω ότι η ιδιαιτερότητα των στίχων μου και η παραξενιά του χαρακτήρα μου επιβάλλουν να βρω έναν χώρο οικείο. Αυτός ο χώρος (ο Ρυθμός) είναι εξαιρετικός. Το πρώτο διήμερο ένιωσα σα να τον ήξερα πολλά χρόνια. Έχει vibes από μόνος του. Μπορείς να καλέσεις τους φίλους σου.
Και τι θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα;
Υπάρχουνε και παλιά τραγούδια, τα οποία είναι όχι σημερινά απλώς, αλλά και αυριανά, πολύ φοβάμαι. Και το λέω με στεναχώρια αυτό το πράγμα διότι, το να είναι διαχρονικό ένα τραγούδι που έλεγε ότι ζούσαμε μέσα σε μία απάτη, δεν είναι και το ωραιότερο πράγμα. Κάποιοι με ονομάζουνε – μέσα στην υπερβολή – προφήτη γιατί είχα προβλέψει πριν από 22 χρόνια ότι όλο αυτό το πράγμα θα σκάσει και θα είναι όπως είναι. Η γκρίνια του στίχου μου έδειχνε από τότε ότι εγώ δεν συμφωνούσα ότι τα πράγματα πάνε καλά. Συνεχώς είχα να προσάψω κάτι σε κάποιους που παρατηρούσα εκείνη την εποχή. Τότε ήταν πολύ νωρίς, παρόλα αυτά, το ότι τα έγραφα όλα αυτά με χιούμορ, είχα πάρα πολλούς υπερασπιστές και πάρα πολλούς φίλους. Ένιωθαν δηλαδή ότι έχει δίκιο ο καλλιτέχνης και έτσι μάλλον έχουν τα πράγματα. Τώρα τα πράγματα τα ξέρουμε όλοι. Τα ξέρουν και σε ολόκληρο τον πλανήτη ότι είναι έτσι. Εγώ λοιπόν ξεκινάω μια νέα προσπάθεια, αφού παρέδωσα το βιβλίο πριν από έξι μήνες...
Αλήθεια, πως πάει το βιβλίο, ο «Μαίανδρος»;
Το βιβλίο πάει πολύ καλά σε σχέση ειδικά με αυτό που περίμενε ο εκδότης. Ακόμα δεν έχει τοποθετηθεί η πολιτεία και οι ειδικοί απέναντι σε αυτό το βιβλίο. Δεν έχουν καταλάβει δηλαδή. Τη μοναδική πληροφορία που έπρεπε να γνωρίζαμε για τους αρχαίους Έλληνες, δεν τη μάθαμε ποτέ. Ο Μαίανδρος, αυτό το διακοσμητικό στοιχείο – που λένε αυτοί οι βλαμμένοι εδώ στα λεξικά – ήτανε η εξυπνότερη γυμναστική που σκέφτηκε ποτέ άνθρωπος και τη χρησιμοποιούσανε όλοι οι αρχαίοι Ελληνες εκείνης της εποχής και ο Αριστοτέλης και ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας. Γυμναζόντουσαν με το Μαίανδρο. Παρουσίασα λοιπόν αυτό το βιβλίο και εξηγώ πως έγειρε ο πλανήτης από πλευράς έλλειψης πληροφοριών. Από λανθαμένη αντίληψη για το τι παρέδωσαν οι αρχαίοι. Δε μπορούμε απέναντι σε αυτή την πληροφορία να κλείσουμε τα μάτια, να στρουθοκαμηλίζουμε και να κάνουμε ότι δεν ξέρουμε.
Μπορείτε να επεκταθείτε λίγο πάνω σε αυτό το θέμα;
Οι αρχαίοι ξέρανε πως να φτιάξουνε το ύψος τους, πως να φτιάξουνε τις διαστάσεις τους, η φυσική τους κατάσταση ήταν άριστη και έχω την εντύπωση ότι αν δεν είχανε μακροζωΐα, είχανε τουλάχιστον καλοζωΐα. Καλοπερνάγανε μέσα στο σώμα τους. Από ένα τέτοιο λάθος λοιπόν, που το κατάλαβαν οι Αμερικάνοι και μας πασάρανε ένα μοντέλο συμπεριφοράς και διατροφής παγκοσμίως, φτάσαμε στο σημείο να μην είμαστε άνθρωποι. Γιατι άνθρωπος τότε ήταν εκείνος ο οποίος σκεφτόταν και έβλεπε προς τα πάνω. Άνω θρώσκω. Κοιτάζω προς τα πάνω θα πει άνθρωπος. Είχανε δηλαδή ευελιξία να κοιτάνε πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά, μοίρες δεν υπήρχαν για αυτούς. Ένας τύπος ανθρώπου που δεν τον βρίσκεις πουθενά. Είχαν αποφασίσει οι αρχαίοι Έλληνες, πρώτα να φτιάξουν τον άνθρωπο και μετά να του μάθουν γράμματα. Η γυμναστική ήταν η επιστήμη του σώματος. Η επιστήμη του σώματος καταστράφηκε παγκοσμίως.
Τι σχέδια υπάρχουν σε σχέση με αυτή τη δραστηριότητα και το βιβλίο;
Ετοιμάζω το βιβλίο που θα κυκλοφορήσει στο εξωτερικό. Θα πρέπει να μάθουν όλοι στον πλανήτη πως χοντρύναν, πως λεπτύναν, πως αρρωστήσαν κλπ. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν βρει τον τρόπο να μην παθαίνουν τέτοιου είδους πράγματα. Είχαν καταλάβει ότι η βαρύτητα προσπαθεί να μας κοντύνει, προσπαθεί να μας κολλήσει στη γη και μουλαρώσαν, βρήκαν έναν τρόπο να ασκούν το Μαίανδρο (το βιβλίο του Γιάννη Μηλιώκα έχει τον τίτλο «Μαίανδρος, η άγνωστη γυμναστική των αρχαίων Ελλήνων») και νικήσαν τη βαρύτητα, νικήσαν τη φθορά, νικήσαν την καθημερινή φθορά, τουλάχιστον, γυμναζόμενοι. Ήξεραν από που τους ερχόταν το κακό, ποιο ήταν αυτό και πως μπορούσαν να το καταπολεμήσουν. Εμείς τώρα είμαστε επιστήμονες σε κάποια πράγματα που δημιούργησε η επιστήμη, λόγω του ότι δεν καταλάβαμε κάποια πράγματα παλιά. Έχουμε δηλαδή γιατρούς να διορθώνουν τα χάλια που δεν καταλάβαμε και δημιουργήσαμε σιγά σιγά. Μα δεν διορθώνονται αυτά. Θα έπρεπε να ξέρουμε από την αρχή πως στήνεται ένα ανθρώπινο σώμα σωστά.
Ποιο ήταν το ερέθισμα για το βιβλίο αυτό; Πως ξεκίνησε; Πως παρουσιάστηκε η αρχική ιδέα;
Το βιβλίο ξεκίνησε καταρχήν με μία ανάγκη που είχα να φύγω από τα πράγματα για μια πενταετία. Για να μπορέσω να μπω μέσα στην καθημερινότητα και από εκεί μέσα να ρουφήξω τις πραγματικές πληροφορίες και όχι τις πληροφορίες καμαρινιού και «δοξάστε με». Δεν γίνεται στο ρετιρέ να πατάς γκαζόν. Κατέβηκα στο γκαζόν, μόνο που μου πήρε περισσότερα χρόνια γιατί η κόρη μου ήτανε μικρή και ήθελε το μπαμπά της δίπλα της και λόγω του ότι ηχοληπτικά έχω μια μεγαλύτερη απαίτηση από ό,τι βλέπω να έχουν οι συνάδελφοι γύρω μου και έκανα ένα στούντιο, μέσω του οποίου μελέτησα 15.000 ώρες ηχοληψία. Έψαχνα λοιπόν να βρω πως θα γεμίσω το κεφάλι μου, γιατί γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη και ήρθα να σπουδάσω στην Αθήνα. Δεν υπάρχει πιθανότητα να μην σπουδάζω μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής μου. Γιατί ο σπουδαίος είναι εκείνος που σπουδάζει. Αυτός είναι ο σπουδαίος. Είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος σπουδάζει. Κι εφόσον ο Σωκράτης είπε «αυτό που κατάλαβα είναι ότι δεν κατάλαβα τίποτα», σημαίνει ότι είναι πολύ μαλάκας αυτός ο οποίος νομίζει ότι σκέφτηκε και μελέτησε παλιά και ήρθε να μας μιλήσει τώρα. Για αυτό πρέπει να σκεφτόμαστε συνεχώς καινούργια πράγματα και να τα παρουσιάζουμε. Δε μπορεί να αισθάνεσαι ολοκληρωμένος καλλιτέχνης συνεχώς. Πρέπει να βγεις από την πρίζα, να αποκτήσεις εμπειρία, γνώσεις, εικόνες και μετά να έρθεις με σιγουριά. Δεν περίμενα ότι θα μου έπαιρνε 17 χρόνια, αλλά τα 7-8 χρόνια που μου πήρε το βιβλίο μακάρι να μπορούσα να του δώσω και 70 χρόνια.
Η επιστημονική κοινότητα πως έχει αντιδράσει σχετικά με το βιβλίο αυτό;
Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ νωρίς. Καταρχήν έχω την εντύπωση ότι μου επέτρεψαν, γιατί δεν υπάρχει καμία επίθεση εκτός από έναν, ο οποίος ισχυρίζεται ότι είχε γράψει το ίδιο παλιά. Εκείνος σύγκρινε τα επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων και το πως τα πήρανε οι χριστιανοί και τα βάλανε στα ευαγγέλιά τους. Αλλά δεν εξηγεί τι είναι αυτό το πράγμα. Είχε αναφερθεί με τρεις τέσερις σειρές στο Μαίανδρο. Εκτός λοιπόν από αυτόν, που προς επιβεβαίωσή μου βγήκε και είπε ότι το είχε αναφέρει κι εκείνος παλιότερα, οι άλλοι, εφόσον δεν έχουν αντιδράσει αρνητικά, μάλλον θα αντιδράσουν θετικά σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα. Υπάρχει περίπτωση το βιβλίο να αναγνωριστεί από έξω. Ας μη γελιόμαστε, η λέξη μισαλλοδοξία γεννήθηκε στην Ελλάδα. Το μίσος για τη δόξα του άλλου. Στο εξωτερικό δε γνωρίζουν τέτοιες λεπτομέρειες, δεν έχουν τέτοια πράγματα, είναι πιο ανοιχτά μυαλά.
Ας επανέλθουμε στις εμφανίσεις σας στο Ρυθμός stage.
Οι εμφανίσεις αυτές είναι η διάθεση ενός ανθρώπου, ο οποίος ήτανε αλητοπρίγκιψ από τα παιδικά του χρόνια και έκανε ό,τι γούσταρε, πήγαινε όπου γούσταρε και έκανε μια προσωπική πορεία. Εγώ έκοβα πάντοτε, με το γιαταγάνι μου, με το σπαθί μου, καινούργιο δρόμο. Δεν υπάρχει περίπτωση εγώ να τοποθετηθώ δίπλα σε αυτούς τους πετυχημένους – χτύπα ξύλο – που προχωράνε δίπλα μου ή μπροστά μου ή λίγο πίσω μου. Ούτε πρόκειται να ξαναγυρίσω στη μυωπική οπτική γωνία των πιτσιρικάδων που γράφουν καταπληκτικά, αλλά δεν γνωρίζουν παρά λίγα πράγματα. Οι μεγάλοι κοιτούν το υπερπέραν και οι μικροί κοιτούν τον αφαλό τους. Χρειάζεται κάποιος μεσαίος που γνωρίζει και τους δύο. Όπως έχω πει και σε ένα τραγούδι μου: «εγώ είμαι δώδεκα χρονών και μεγαλοδείχνω». Χρειάζονται μέσα μας όλες οι ηλικίες. Δυστυχώς όμως στην τέχνη, από ό,τι ακούω, έχουμε να κάνουμε με μικρούς, οι οποίοι κάνουνε μικρή τέχνη και τους μεγάλους, οι οποίοι κάνουνε μεγάλη τέχνη. Μα η τέχνη είναι μία. Δεν υπάρχει ούτε μικρή, ούτε μεγάλη. Είναι για όλες τις ηλικίες. Τέχνη είναι η καθημερινότητά μας. Η ζωή η ίδια είναι τέχνη, από το πρωί μέχρι το βράδυ.
Να ρωτήσω κάτι σχετικά με αυτό. Ποια είναι ή θα έπρεπε να είναι η σχέση του βιοπορισμού με την τέχνη;
Η σχέση του βιοπορισμού με την τέχνη είναι η πρώτη ευκαιρία που δίνεται στον ανθρώπινο πολιτισμό να κάνει τέχνη και βιοπορισμό συγχρόνως. Γιατί εκείνη την εποχή άλλη σκέφτονταν και άλλοι εργάζονταν. Αυτό το μοντέλο εξελίχθηκε. Παλιά σκοτώναν τις γυναίκες και τις πέρνανε μαζί στον τάφο. Μετά τις δέρνανε. Μετά τις κουβαλούσανε μαζί και δεν χωρίζανε γιατί δεν το επέτρεπε το κοινωνικό σύνολο. Αυτά πρέπει να εξελίσσονται. Ο άνθρωπος, λένε, ότι αξιοποιεί το 3% του εγκεφάλου του τελικά. Καλά θα κάνει να καταλάβει ότι, εφόσον υπάρχουν άνθρωποι – γιατί ο Χριστός ήταν ιστορικό πρόσωπο – που έχουν κάνει δέκα χιλιάδες πράγματα περισσότερα από εμάς, άρα αυτές οι δυνάμεις υπάρχουν. Εφόσον ο Πυθαγόρας είχε εργασθεί τόσο που αν δεις το βιογραφικό του θα κλάψεις από ντροπή για το τι κάνουμε εμείς, πάει να πει ότι υπάρχουνε δυνάμεις. Αυτές τις δυνάμεις λοιπόν θα πρέπει να τις αξιοποιήσουμε για να είμαστε το πρωί όπου μας θέλει η εργασίας μας και το βράδυ όπου θέλει η ψυχή μας, το μυαλό μας και η καρδιά μας. Δε μπορεί να πληρωνόμαστε από το μπαμπά μας ή να αμπελοφιλοσοφούμε κάνοντας ποίηση από το γραφείο. Χρειάζεται να φτιάξεις ένα καράβι ή μια βάρκα για να γράψεις για αυτή τη βάρκα. Πως λέει ο ποιητής ας πούμε: «χρόνια στο μεροκάματο, κοπίδι και σφυρί, έφτιαξα ένα σκαρί για το χατήρι σου, σκάλισα στην πριμάτσα του γοργόνα θαλασσία κι έγινα μια βραδυά καραβοκύρης σου». (σ.σ. στίχοι του Λευτέρη Παπαδόπουλου, μελοποιημένοι από το Μάνο Λοΐζο) Εάν ο ποιητής έφτιαξε πράγματι ένα σκαρί, τον παραδέχομαι. Αυτός είναι ο πολίτης του μέλλοντος: που κάνει ό,τι λέει και λέει ό,τι κάνει.
Από εδώ και πέρα;
Από εδώ και πέρα, με βρίσκεις στο στούντιο αυτή τη στιγμή όπου γράφω τα καινούργια μου τραγούδια, τα οποία θα μοιάζουν πάρα πολύ με το χαρακτήρα μου - και η θεματόλογία μου και ο τρόπος με τον οποίο τα διατυπώνω - και δε μοιάζουνε σε τίποτα με αυτά που ακούμε γύρω γύρω. Οι μεγάλοι που χαϊδεύουν το κοινό και οι μικροί που χαϊδεύονται μόνοι τους. Έχουνε δηλαδή παγιδευτεί σε περιγραφές. Υπάρχουνε αριστουργηματικοί περιγραφείς της καταστάσεως γύρω μας, αλλά δε βλέπω κανέναν να έχει καμία πρόταση. Από τέτοιους έχουμε δέκα εκατομμύρια. Προτάσεις δεν υπάρχουν. Ελπίζω να έχω μέσα στα τραγούδια μου κάποια πρόταση, όχι τόσο μεγάλη όσο ο Μαίανδρος, αλλά όπως καταλαβαίνεις επηρεάστηκα απο εκεί. Κάτι έχω και εγώ στο νου μου γιατί είμαι παιδί γαλουχημένο σε άλλες εποχές. Αυτή η οικονομική κωλοτούμπα της Ελλάδας δε με ανησυχεί. Δεν βρέθηκα σε μια χλίδα, την οποία κινδυνεύω να χάσω. Θα συνεχίσω όπως ήξερα.
Ο καινούργιος δίσκος πότε αναμένεται να κυκλοφορήσει; Ή είναι πολύ νωρίς για να πούμε κάτι ακόμα;
Περισσότερο από εμένα δεν πιέζεται κανείς, γιατί θέλω να παραδώσω το τελευταίο μου τραγούδι μέσα στο χρόνο. Εν τω μεταξύ ηχογραφούνται μερικά και η τελική τους μορφή νομίζω θα είναι έτοιμη γύρω στον Ιανουάριο, τέλη Φεβρουαρίου κάπου εκεί. Δεσμεύομαι κιόλας γιατί έχω κάνει χρονοδιαγράμματα απίστευτα διαφορετικά από τους συμπολίτες μου. Καταλαβαίνεις ότι στα 17 χρόνια που έλειπα, υπήρξε περίοδος που δε με ένοιαζε τι μήνας είναι, όχι τι ώρα είναι. Άλλο timing. Άλλο πράγμα έζησα. Έζησα κυνηγώντας την πληροφορία και τη γνώση με την ταχύτητα που απαιτεί η ίδια η πληροφορία και η γνώση. Όχι που απαιτεί ο εργοδότης ή το σύστημα ή η αστυνομία ή το κράτος ή οι συνάδελφοι. Έζησα με άλλες ταχύτητες. Έτσι δεσμεύομαι λοιπόν τώρα να κοιτάξω να σπρώξω λίγο το πρόγραμμά μου, το χρονοδιάγραμμά μου, έτσι όπως έχω καλομάθει, για να γίνει όσο καλύτερο γίνεται αλλά και σύντομα γιατί οι καιροί είναι περίεργοι. Νομίζω δηλαδή ότι το αργότερο Φεβρουάριο, Μάρτιο, Απρίλιο θα έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα σε ένα δίσκο που θα συμμετέχει και η Γεωργία Γραμματικού. Την εμπιστεύομαι, έχει γραφή και η ιδιαιτερότητά της είναι ότι μοιάζουμε πάρα πολύ: ό,τι γράφει το κάνει και ό,τι κάνει το γράφει. Έχει σχέση δηλαδή με την καθημερινότητα, δεν είναι αιθεροβάμων καλλιτέχνης να τα έχει όλα στα χέρια της και να φαντάζεται π.χ. ότι είναι μια αδικήμένη ή μια εργαζόμενη. Είναι αδικημένη και είναι εργαζόμενη. Κι εγώ εργάσθηκα 17 χρόνια και ήρθε η ώρα να εμφανίσω την εργασία μου.
Θα ήθελα να κλείσουμε αυτή τη συζήτηση με ένα περιστατικό που μου συνέβη πριν από δέκα μέρες. Είχα πάει σε ένα γάμο φίλων μου και ως τραγούδι του γάμου είχαν επιλέξει και χορέψανε το τραγούδι σας Vamos αλάνια.
(Γέλια – ο στίχος λέει: «vamos αλάνια vamos, δε μας φτουράει ο γάμος») Εγώ έχω κάνει τρεις γάμους και τρία διαζύγια. Αν θέλεις το καλύτερο, αν έχεις ονειρευτεί, αν έχεις διαβάσει παραμύθια και αν έχεις διαμορφώσει μια εικόνα ότι έχεις βρει την κατάλληλη γυναίκα, μετά δεν πετάς τη ζωή σου στα σκυλιά. Άμα κάνει έχεις καλώς, αν δεν κάνει βρίσκεις άλλη. Κάθε γενιά οφείλει να παρουσιάζει ένα καλύτερο μοντέλο γυναικός και ανδρός. Εγώ από ό,τι λένε – παρότι τα τραγούδια μου είναι αιχμηρά και λένε το αντίθετο – στην πράξη έχω πάρει τα εύσημα του πιο φεμινιστή άνδρα της εποχής μας. Αγαπάω τη γυναίκα, αλλά δεν αγαπάω κάποιες συγκεκριμένες γυναίκες. Η γυναίκα είναι ένα υπέροχο πλάσμα. Μου το έδειξε η Παναγία η ίδια και η μάνα μου. Αυτό ψάχνω να βρω. Για αυτό μάλλον μέχρι στιγμής έφυγα και δεν έμεινα. Δεν έμοιαζαν καθόλου με αυτό το οποίο γράφανε τα παραμύθια. Θα μου πεις: πιστεύεις στα παραμύθια; Ναι. Πιστεύω ότι μπορείς να κάνεις τη ζωή σου τόσο ωραία που να μοιάζει με παραμύθι.
Εδώ και δύο σχεδόν χρόνια ο Γιάννης Μηλιώκας έχει επιστρέψει στις εμφανίσεις και στη σκηνή. Η αλήθεια είναι ότι οι προηγούμενες συνεργασίες του (εκτός από εκείνη με τον Κηλαηδόνη) δεν στάθηκαν ικανές να με κάνουν να πάω να τον ακούσω. Στο Ρυθμό όμως θα είναι μόνος του με τη Γεωργία Γραμματικού σε ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα. Δεν το χάνω με τίποτα. Εσείς;
Γιώργος Μυζάλης.
"Πιστεύω ότι μπορείς να κάνεις τη ζωή σου τόσο ωραία που να μοιάζει με παραμύθι."
14 Οκτωβρίου 2010Ο Γιάννης Μηλιώκας είναι το δίχως άλλο ένας ιδιαίτερος άνθρωπος στο χώρο της μουσικής και όχι μόνο. Από μόνη της η αποχή του επί σχεδόν 20 χρόνια από τα μουσικά δρώμενα θα αρκούσε για να του αποδωθεί ο παραπάνω χαρακτηρισμός. Μια αποχή που ακολούθησε μια περίοδο έντονης δημοσιότητας και επιτυχίας. Ο ίδιος κατά την 17ετή απουσία του καταπιάστηκε με την ηχοληψία, τη συγγραφή ενός βιβλίου για την αρχαία Ελλάδα και την ανατροφή της κόρης του. Εδώ και δύο περίπου χρόνια ο Γιάννης Μηλιώκας έχει επιστρέψει στη μουσική και στις ζωντανές εμφανίσεις.Τα επόμενα τρία ΠαρασκευοΣάββατα (15,16,22,23,29,30/10) θα εμφανίζεται μαζί με τη Γεωργία Γραμματικού στο Ρυθμός stage στην Ηλιούπολη. Οι εμφανίσεις αυτές στάθηκαν η αφορμή για την κουβέντα μας με το Γιάννη Μηλιώκα, η οποία, όπως θα διαπιστώσετε διαβάζοντάς την, είναι σαν κι εκείνον: ξεχωριστή, ιδιαίτερη.
Τι θα ακούσουμε στο Ρυθμός stage τα τρία αυτά εναπομείναντα διήμερα;
Στο Ρυθμό θα έχουμε ένα καινούργιο ξεκίνημα, μια πρώτη προσπάθεια να παρουσιάσουμε πράγματα που παρουσιάζονται σε προγράμματα που δεν έχει πολύ κόσμο. Μέχρι τώρα, το come back το δικό μου ήτανε μαζί με πολλούς άλλους, εκτός από μερικές συναυλίες που είχα κάνει με το Λουκιανό. Διαπίστωσα λοιπόν, μετά τη συμμετοχή μου σε μεγάλα σχήματα, ότι ήρθε η ώρα να «φορτωθώ» όλο το πρόγραμμα. Μου λείπαν τραγούδια. Δε μπορεί να εμφανίζονται έξι και να λέει ο καθένας από 20 -25 τραγούδια. Αυτό γίνεται μόνο όταν αποφασίσεις να κάνεις κάτι προσωπικό και νομιζω ότι η ιδιαιτερότητα των στίχων μου και η παραξενιά του χαρακτήρα μου επιβάλλουν να βρω έναν χώρο οικείο. Αυτός ο χώρος (ο Ρυθμός) είναι εξαιρετικός. Το πρώτο διήμερο ένιωσα σα να τον ήξερα πολλά χρόνια. Έχει vibes από μόνος του. Μπορείς να καλέσεις τους φίλους σου.
Και τι θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα;
Υπάρχουνε και παλιά τραγούδια, τα οποία είναι όχι σημερινά απλώς, αλλά και αυριανά, πολύ φοβάμαι. Και το λέω με στεναχώρια αυτό το πράγμα διότι, το να είναι διαχρονικό ένα τραγούδι που έλεγε ότι ζούσαμε μέσα σε μία απάτη, δεν είναι και το ωραιότερο πράγμα. Κάποιοι με ονομάζουνε – μέσα στην υπερβολή – προφήτη γιατί είχα προβλέψει πριν από 22 χρόνια ότι όλο αυτό το πράγμα θα σκάσει και θα είναι όπως είναι. Η γκρίνια του στίχου μου έδειχνε από τότε ότι εγώ δεν συμφωνούσα ότι τα πράγματα πάνε καλά. Συνεχώς είχα να προσάψω κάτι σε κάποιους που παρατηρούσα εκείνη την εποχή. Τότε ήταν πολύ νωρίς, παρόλα αυτά, το ότι τα έγραφα όλα αυτά με χιούμορ, είχα πάρα πολλούς υπερασπιστές και πάρα πολλούς φίλους. Ένιωθαν δηλαδή ότι έχει δίκιο ο καλλιτέχνης και έτσι μάλλον έχουν τα πράγματα. Τώρα τα πράγματα τα ξέρουμε όλοι. Τα ξέρουν και σε ολόκληρο τον πλανήτη ότι είναι έτσι. Εγώ λοιπόν ξεκινάω μια νέα προσπάθεια, αφού παρέδωσα το βιβλίο πριν από έξι μήνες...
Αλήθεια, πως πάει το βιβλίο, ο «Μαίανδρος»;
Το βιβλίο πάει πολύ καλά σε σχέση ειδικά με αυτό που περίμενε ο εκδότης. Ακόμα δεν έχει τοποθετηθεί η πολιτεία και οι ειδικοί απέναντι σε αυτό το βιβλίο. Δεν έχουν καταλάβει δηλαδή. Τη μοναδική πληροφορία που έπρεπε να γνωρίζαμε για τους αρχαίους Έλληνες, δεν τη μάθαμε ποτέ. Ο Μαίανδρος, αυτό το διακοσμητικό στοιχείο – που λένε αυτοί οι βλαμμένοι εδώ στα λεξικά – ήτανε η εξυπνότερη γυμναστική που σκέφτηκε ποτέ άνθρωπος και τη χρησιμοποιούσανε όλοι οι αρχαίοι Ελληνες εκείνης της εποχής και ο Αριστοτέλης και ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας. Γυμναζόντουσαν με το Μαίανδρο. Παρουσίασα λοιπόν αυτό το βιβλίο και εξηγώ πως έγειρε ο πλανήτης από πλευράς έλλειψης πληροφοριών. Από λανθαμένη αντίληψη για το τι παρέδωσαν οι αρχαίοι. Δε μπορούμε απέναντι σε αυτή την πληροφορία να κλείσουμε τα μάτια, να στρουθοκαμηλίζουμε και να κάνουμε ότι δεν ξέρουμε.
Μπορείτε να επεκταθείτε λίγο πάνω σε αυτό το θέμα;
Οι αρχαίοι ξέρανε πως να φτιάξουνε το ύψος τους, πως να φτιάξουνε τις διαστάσεις τους, η φυσική τους κατάσταση ήταν άριστη και έχω την εντύπωση ότι αν δεν είχανε μακροζωΐα, είχανε τουλάχιστον καλοζωΐα. Καλοπερνάγανε μέσα στο σώμα τους. Από ένα τέτοιο λάθος λοιπόν, που το κατάλαβαν οι Αμερικάνοι και μας πασάρανε ένα μοντέλο συμπεριφοράς και διατροφής παγκοσμίως, φτάσαμε στο σημείο να μην είμαστε άνθρωποι. Γιατι άνθρωπος τότε ήταν εκείνος ο οποίος σκεφτόταν και έβλεπε προς τα πάνω. Άνω θρώσκω. Κοιτάζω προς τα πάνω θα πει άνθρωπος. Είχανε δηλαδή ευελιξία να κοιτάνε πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά, μοίρες δεν υπήρχαν για αυτούς. Ένας τύπος ανθρώπου που δεν τον βρίσκεις πουθενά. Είχαν αποφασίσει οι αρχαίοι Έλληνες, πρώτα να φτιάξουν τον άνθρωπο και μετά να του μάθουν γράμματα. Η γυμναστική ήταν η επιστήμη του σώματος. Η επιστήμη του σώματος καταστράφηκε παγκοσμίως.
Τι σχέδια υπάρχουν σε σχέση με αυτή τη δραστηριότητα και το βιβλίο;
Ετοιμάζω το βιβλίο που θα κυκλοφορήσει στο εξωτερικό. Θα πρέπει να μάθουν όλοι στον πλανήτη πως χοντρύναν, πως λεπτύναν, πως αρρωστήσαν κλπ. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν βρει τον τρόπο να μην παθαίνουν τέτοιου είδους πράγματα. Είχαν καταλάβει ότι η βαρύτητα προσπαθεί να μας κοντύνει, προσπαθεί να μας κολλήσει στη γη και μουλαρώσαν, βρήκαν έναν τρόπο να ασκούν το Μαίανδρο (το βιβλίο του Γιάννη Μηλιώκα έχει τον τίτλο «Μαίανδρος, η άγνωστη γυμναστική των αρχαίων Ελλήνων») και νικήσαν τη βαρύτητα, νικήσαν τη φθορά, νικήσαν την καθημερινή φθορά, τουλάχιστον, γυμναζόμενοι. Ήξεραν από που τους ερχόταν το κακό, ποιο ήταν αυτό και πως μπορούσαν να το καταπολεμήσουν. Εμείς τώρα είμαστε επιστήμονες σε κάποια πράγματα που δημιούργησε η επιστήμη, λόγω του ότι δεν καταλάβαμε κάποια πράγματα παλιά. Έχουμε δηλαδή γιατρούς να διορθώνουν τα χάλια που δεν καταλάβαμε και δημιουργήσαμε σιγά σιγά. Μα δεν διορθώνονται αυτά. Θα έπρεπε να ξέρουμε από την αρχή πως στήνεται ένα ανθρώπινο σώμα σωστά.
Ποιο ήταν το ερέθισμα για το βιβλίο αυτό; Πως ξεκίνησε; Πως παρουσιάστηκε η αρχική ιδέα;
Το βιβλίο ξεκίνησε καταρχήν με μία ανάγκη που είχα να φύγω από τα πράγματα για μια πενταετία. Για να μπορέσω να μπω μέσα στην καθημερινότητα και από εκεί μέσα να ρουφήξω τις πραγματικές πληροφορίες και όχι τις πληροφορίες καμαρινιού και «δοξάστε με». Δεν γίνεται στο ρετιρέ να πατάς γκαζόν. Κατέβηκα στο γκαζόν, μόνο που μου πήρε περισσότερα χρόνια γιατί η κόρη μου ήτανε μικρή και ήθελε το μπαμπά της δίπλα της και λόγω του ότι ηχοληπτικά έχω μια μεγαλύτερη απαίτηση από ό,τι βλέπω να έχουν οι συνάδελφοι γύρω μου και έκανα ένα στούντιο, μέσω του οποίου μελέτησα 15.000 ώρες ηχοληψία. Έψαχνα λοιπόν να βρω πως θα γεμίσω το κεφάλι μου, γιατί γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη και ήρθα να σπουδάσω στην Αθήνα. Δεν υπάρχει πιθανότητα να μην σπουδάζω μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής μου. Γιατί ο σπουδαίος είναι εκείνος που σπουδάζει. Αυτός είναι ο σπουδαίος. Είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος σπουδάζει. Κι εφόσον ο Σωκράτης είπε «αυτό που κατάλαβα είναι ότι δεν κατάλαβα τίποτα», σημαίνει ότι είναι πολύ μαλάκας αυτός ο οποίος νομίζει ότι σκέφτηκε και μελέτησε παλιά και ήρθε να μας μιλήσει τώρα. Για αυτό πρέπει να σκεφτόμαστε συνεχώς καινούργια πράγματα και να τα παρουσιάζουμε. Δε μπορεί να αισθάνεσαι ολοκληρωμένος καλλιτέχνης συνεχώς. Πρέπει να βγεις από την πρίζα, να αποκτήσεις εμπειρία, γνώσεις, εικόνες και μετά να έρθεις με σιγουριά. Δεν περίμενα ότι θα μου έπαιρνε 17 χρόνια, αλλά τα 7-8 χρόνια που μου πήρε το βιβλίο μακάρι να μπορούσα να του δώσω και 70 χρόνια.
Η επιστημονική κοινότητα πως έχει αντιδράσει σχετικά με το βιβλίο αυτό;
Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ νωρίς. Καταρχήν έχω την εντύπωση ότι μου επέτρεψαν, γιατί δεν υπάρχει καμία επίθεση εκτός από έναν, ο οποίος ισχυρίζεται ότι είχε γράψει το ίδιο παλιά. Εκείνος σύγκρινε τα επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων και το πως τα πήρανε οι χριστιανοί και τα βάλανε στα ευαγγέλιά τους. Αλλά δεν εξηγεί τι είναι αυτό το πράγμα. Είχε αναφερθεί με τρεις τέσερις σειρές στο Μαίανδρο. Εκτός λοιπόν από αυτόν, που προς επιβεβαίωσή μου βγήκε και είπε ότι το είχε αναφέρει κι εκείνος παλιότερα, οι άλλοι, εφόσον δεν έχουν αντιδράσει αρνητικά, μάλλον θα αντιδράσουν θετικά σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα. Υπάρχει περίπτωση το βιβλίο να αναγνωριστεί από έξω. Ας μη γελιόμαστε, η λέξη μισαλλοδοξία γεννήθηκε στην Ελλάδα. Το μίσος για τη δόξα του άλλου. Στο εξωτερικό δε γνωρίζουν τέτοιες λεπτομέρειες, δεν έχουν τέτοια πράγματα, είναι πιο ανοιχτά μυαλά.
Ας επανέλθουμε στις εμφανίσεις σας στο Ρυθμός stage.
Οι εμφανίσεις αυτές είναι η διάθεση ενός ανθρώπου, ο οποίος ήτανε αλητοπρίγκιψ από τα παιδικά του χρόνια και έκανε ό,τι γούσταρε, πήγαινε όπου γούσταρε και έκανε μια προσωπική πορεία. Εγώ έκοβα πάντοτε, με το γιαταγάνι μου, με το σπαθί μου, καινούργιο δρόμο. Δεν υπάρχει περίπτωση εγώ να τοποθετηθώ δίπλα σε αυτούς τους πετυχημένους – χτύπα ξύλο – που προχωράνε δίπλα μου ή μπροστά μου ή λίγο πίσω μου. Ούτε πρόκειται να ξαναγυρίσω στη μυωπική οπτική γωνία των πιτσιρικάδων που γράφουν καταπληκτικά, αλλά δεν γνωρίζουν παρά λίγα πράγματα. Οι μεγάλοι κοιτούν το υπερπέραν και οι μικροί κοιτούν τον αφαλό τους. Χρειάζεται κάποιος μεσαίος που γνωρίζει και τους δύο. Όπως έχω πει και σε ένα τραγούδι μου: «εγώ είμαι δώδεκα χρονών και μεγαλοδείχνω». Χρειάζονται μέσα μας όλες οι ηλικίες. Δυστυχώς όμως στην τέχνη, από ό,τι ακούω, έχουμε να κάνουμε με μικρούς, οι οποίοι κάνουνε μικρή τέχνη και τους μεγάλους, οι οποίοι κάνουνε μεγάλη τέχνη. Μα η τέχνη είναι μία. Δεν υπάρχει ούτε μικρή, ούτε μεγάλη. Είναι για όλες τις ηλικίες. Τέχνη είναι η καθημερινότητά μας. Η ζωή η ίδια είναι τέχνη, από το πρωί μέχρι το βράδυ.
Να ρωτήσω κάτι σχετικά με αυτό. Ποια είναι ή θα έπρεπε να είναι η σχέση του βιοπορισμού με την τέχνη;
Η σχέση του βιοπορισμού με την τέχνη είναι η πρώτη ευκαιρία που δίνεται στον ανθρώπινο πολιτισμό να κάνει τέχνη και βιοπορισμό συγχρόνως. Γιατί εκείνη την εποχή άλλη σκέφτονταν και άλλοι εργάζονταν. Αυτό το μοντέλο εξελίχθηκε. Παλιά σκοτώναν τις γυναίκες και τις πέρνανε μαζί στον τάφο. Μετά τις δέρνανε. Μετά τις κουβαλούσανε μαζί και δεν χωρίζανε γιατί δεν το επέτρεπε το κοινωνικό σύνολο. Αυτά πρέπει να εξελίσσονται. Ο άνθρωπος, λένε, ότι αξιοποιεί το 3% του εγκεφάλου του τελικά. Καλά θα κάνει να καταλάβει ότι, εφόσον υπάρχουν άνθρωποι – γιατί ο Χριστός ήταν ιστορικό πρόσωπο – που έχουν κάνει δέκα χιλιάδες πράγματα περισσότερα από εμάς, άρα αυτές οι δυνάμεις υπάρχουν. Εφόσον ο Πυθαγόρας είχε εργασθεί τόσο που αν δεις το βιογραφικό του θα κλάψεις από ντροπή για το τι κάνουμε εμείς, πάει να πει ότι υπάρχουνε δυνάμεις. Αυτές τις δυνάμεις λοιπόν θα πρέπει να τις αξιοποιήσουμε για να είμαστε το πρωί όπου μας θέλει η εργασίας μας και το βράδυ όπου θέλει η ψυχή μας, το μυαλό μας και η καρδιά μας. Δε μπορεί να πληρωνόμαστε από το μπαμπά μας ή να αμπελοφιλοσοφούμε κάνοντας ποίηση από το γραφείο. Χρειάζεται να φτιάξεις ένα καράβι ή μια βάρκα για να γράψεις για αυτή τη βάρκα. Πως λέει ο ποιητής ας πούμε: «χρόνια στο μεροκάματο, κοπίδι και σφυρί, έφτιαξα ένα σκαρί για το χατήρι σου, σκάλισα στην πριμάτσα του γοργόνα θαλασσία κι έγινα μια βραδυά καραβοκύρης σου». (σ.σ. στίχοι του Λευτέρη Παπαδόπουλου, μελοποιημένοι από το Μάνο Λοΐζο) Εάν ο ποιητής έφτιαξε πράγματι ένα σκαρί, τον παραδέχομαι. Αυτός είναι ο πολίτης του μέλλοντος: που κάνει ό,τι λέει και λέει ό,τι κάνει.
Από εδώ και πέρα;
Από εδώ και πέρα, με βρίσκεις στο στούντιο αυτή τη στιγμή όπου γράφω τα καινούργια μου τραγούδια, τα οποία θα μοιάζουν πάρα πολύ με το χαρακτήρα μου - και η θεματόλογία μου και ο τρόπος με τον οποίο τα διατυπώνω - και δε μοιάζουνε σε τίποτα με αυτά που ακούμε γύρω γύρω. Οι μεγάλοι που χαϊδεύουν το κοινό και οι μικροί που χαϊδεύονται μόνοι τους. Έχουνε δηλαδή παγιδευτεί σε περιγραφές. Υπάρχουνε αριστουργηματικοί περιγραφείς της καταστάσεως γύρω μας, αλλά δε βλέπω κανέναν να έχει καμία πρόταση. Από τέτοιους έχουμε δέκα εκατομμύρια. Προτάσεις δεν υπάρχουν. Ελπίζω να έχω μέσα στα τραγούδια μου κάποια πρόταση, όχι τόσο μεγάλη όσο ο Μαίανδρος, αλλά όπως καταλαβαίνεις επηρεάστηκα απο εκεί. Κάτι έχω και εγώ στο νου μου γιατί είμαι παιδί γαλουχημένο σε άλλες εποχές. Αυτή η οικονομική κωλοτούμπα της Ελλάδας δε με ανησυχεί. Δεν βρέθηκα σε μια χλίδα, την οποία κινδυνεύω να χάσω. Θα συνεχίσω όπως ήξερα.
Ο καινούργιος δίσκος πότε αναμένεται να κυκλοφορήσει; Ή είναι πολύ νωρίς για να πούμε κάτι ακόμα;
Περισσότερο από εμένα δεν πιέζεται κανείς, γιατί θέλω να παραδώσω το τελευταίο μου τραγούδι μέσα στο χρόνο. Εν τω μεταξύ ηχογραφούνται μερικά και η τελική τους μορφή νομίζω θα είναι έτοιμη γύρω στον Ιανουάριο, τέλη Φεβρουαρίου κάπου εκεί. Δεσμεύομαι κιόλας γιατί έχω κάνει χρονοδιαγράμματα απίστευτα διαφορετικά από τους συμπολίτες μου. Καταλαβαίνεις ότι στα 17 χρόνια που έλειπα, υπήρξε περίοδος που δε με ένοιαζε τι μήνας είναι, όχι τι ώρα είναι. Άλλο timing. Άλλο πράγμα έζησα. Έζησα κυνηγώντας την πληροφορία και τη γνώση με την ταχύτητα που απαιτεί η ίδια η πληροφορία και η γνώση. Όχι που απαιτεί ο εργοδότης ή το σύστημα ή η αστυνομία ή το κράτος ή οι συνάδελφοι. Έζησα με άλλες ταχύτητες. Έτσι δεσμεύομαι λοιπόν τώρα να κοιτάξω να σπρώξω λίγο το πρόγραμμά μου, το χρονοδιάγραμμά μου, έτσι όπως έχω καλομάθει, για να γίνει όσο καλύτερο γίνεται αλλά και σύντομα γιατί οι καιροί είναι περίεργοι. Νομίζω δηλαδή ότι το αργότερο Φεβρουάριο, Μάρτιο, Απρίλιο θα έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα σε ένα δίσκο που θα συμμετέχει και η Γεωργία Γραμματικού. Την εμπιστεύομαι, έχει γραφή και η ιδιαιτερότητά της είναι ότι μοιάζουμε πάρα πολύ: ό,τι γράφει το κάνει και ό,τι κάνει το γράφει. Έχει σχέση δηλαδή με την καθημερινότητα, δεν είναι αιθεροβάμων καλλιτέχνης να τα έχει όλα στα χέρια της και να φαντάζεται π.χ. ότι είναι μια αδικήμένη ή μια εργαζόμενη. Είναι αδικημένη και είναι εργαζόμενη. Κι εγώ εργάσθηκα 17 χρόνια και ήρθε η ώρα να εμφανίσω την εργασία μου.
Θα ήθελα να κλείσουμε αυτή τη συζήτηση με ένα περιστατικό που μου συνέβη πριν από δέκα μέρες. Είχα πάει σε ένα γάμο φίλων μου και ως τραγούδι του γάμου είχαν επιλέξει και χορέψανε το τραγούδι σας Vamos αλάνια.
(Γέλια – ο στίχος λέει: «vamos αλάνια vamos, δε μας φτουράει ο γάμος») Εγώ έχω κάνει τρεις γάμους και τρία διαζύγια. Αν θέλεις το καλύτερο, αν έχεις ονειρευτεί, αν έχεις διαβάσει παραμύθια και αν έχεις διαμορφώσει μια εικόνα ότι έχεις βρει την κατάλληλη γυναίκα, μετά δεν πετάς τη ζωή σου στα σκυλιά. Άμα κάνει έχεις καλώς, αν δεν κάνει βρίσκεις άλλη. Κάθε γενιά οφείλει να παρουσιάζει ένα καλύτερο μοντέλο γυναικός και ανδρός. Εγώ από ό,τι λένε – παρότι τα τραγούδια μου είναι αιχμηρά και λένε το αντίθετο – στην πράξη έχω πάρει τα εύσημα του πιο φεμινιστή άνδρα της εποχής μας. Αγαπάω τη γυναίκα, αλλά δεν αγαπάω κάποιες συγκεκριμένες γυναίκες. Η γυναίκα είναι ένα υπέροχο πλάσμα. Μου το έδειξε η Παναγία η ίδια και η μάνα μου. Αυτό ψάχνω να βρω. Για αυτό μάλλον μέχρι στιγμής έφυγα και δεν έμεινα. Δεν έμοιαζαν καθόλου με αυτό το οποίο γράφανε τα παραμύθια. Θα μου πεις: πιστεύεις στα παραμύθια; Ναι. Πιστεύω ότι μπορείς να κάνεις τη ζωή σου τόσο ωραία που να μοιάζει με παραμύθι.
Εδώ και δύο σχεδόν χρόνια ο Γιάννης Μηλιώκας έχει επιστρέψει στις εμφανίσεις και στη σκηνή. Η αλήθεια είναι ότι οι προηγούμενες συνεργασίες του (εκτός από εκείνη με τον Κηλαηδόνη) δεν στάθηκαν ικανές να με κάνουν να πάω να τον ακούσω. Στο Ρυθμό όμως θα είναι μόνος του με τη Γεωργία Γραμματικού σε ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα. Δεν το χάνω με τίποτα. Εσείς;
Γιώργος Μυζάλης.
