Από τα «Ιουλιανά» και την Μαίρη Αρώνη, μέχρι την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και τον Τόλη Βοσκόπουλο, στο ert.gr και το Facebook.
14 Ιουλίου 202514 Ιουλίου 1991: Θάνατος του ποιητή Ανδρέα Αγγελάκη
«Επιλογή»
Η σειρά πολιτιστικών εκπομπών «Επιλογή» παρουσιάζει επεισόδιο αφιερωμένο στη νέα γενιά ποιητών και συγγραφέων, στην οποία μιλά ο ποιητής Ανδρέας Αγγελάκης. Ειδικότερα, ο Ανδρέας Αγγελάκης μιλά για το έργο του, την πηγή έμπνευσής του, καθώς και για τα θέματα που επιλέγει να θίξει μέσα από αυτό. Επιπλέον, εξηγεί γιατί επέλεξε να μεταφράσει την ποίηση του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα (Federico García Lorca) και του Ουίλιαμ Μπλέικ (William Blake) στα ελληνικά, και παρουσιάζει ένα δείγμα από την τελευταία ποιητική του συλλογή με τίτλο «Οδός Θρασυβούλου».
Σκηνοθεσία, παραγωγή: Γιώργος Εμιρζάς
Επιμέλεια-παρουσίαση: Περικλής Αθανασόπουλος, Γιώργος Γαλάντης
Παραγωγή: 1980
-------------------------
14 Ιουλίου 1965: Τελικός Κυπέλλου Ελλάδας
«Ελληνικά Επίκαιρα»
Ποδοσφαιρικός αγώνας Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού για τον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας στο στάδιο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» (1-0). Το 1965 διεξήχθη ο τελικός του Κυπέλλου Ελλάδας ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό στο στάδιο «Γεώργιος Καραϊσκάκης». Ο αγώνας κρίθηκε υπέρ του Ολυμπιακού με ένα γκολ του Γιώργου Σιδέρη στα πρώτα λεπτά. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή τη συμπλήρωση 60 χρόνων από τη διεξαγωγή αυτού του Τελικού, παρουσιάζει στιγμιότυπα του αγώνα όπως προβλήθηκαν από τα Επίκαιρα της εποχής. Μετά την ολοκλήρωση του αγώνα ακολουθεί ο γύρος του θριάμβου από τους νικητές.
Παραγωγή: 1965
-------------------------
15 Ιουλίου 1965: «Ιουλιανά»
«20 χρόνια Επίκαιρα: 1947-1967»
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς εκπομπών, που στόχο έχουν να παρουσιαστεί πώς περνάει η σύγχρονη ιστορία μέσα από τα φιλμ των επικαίρων της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών για την περίοδο 1947-1967, η Ρένα Θεολογίδου επικεντρώνεται στα γεγονότα του Ιουλίου του 1965, που έμειναν γνωστά ως «Ιουλιανά». Περιγράφονται τα γεγονότα πριν από την 15η Ιουλίου 1965 όπως, η επιστροφή του Ανδρέα Παπανδρέου στην κυβέρνηση τον Απρίλιο του 1965 καθώς και τα γεγονότα του «Ασπίδα» που προηγήθηκαν της ρήξης του Γεωργίου Παπανδρέου με τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Στη συνέχεια η Ρένα Θεολογίδου αναφέρεται στην παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου και στον σχηματισμό της Κυβέρνησης Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα. Ο Αναστάσιος Πεπονής, γενικός διευθυντής του ΕΙΡ (Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας) την περίοδο εκείνη, εξιστορεί την προσωπική του εμπειρία, περιγράφοντας το επεισόδιο της ραδιοφωνικής μετάδοσης του μηνύματος -καταγγελίας του Γεωργίου Παπανδρέου. Γίνεται επίσης λόγος για τις λαϊκές εκδηλώσεις υπέρ του Γεωργίου Παπανδρέου, κατά τις οποίες σκοτώθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλας, στέλεχος της Αριστεράς. Αναφορά γίνεται, ακόμα, στην καταψήφιση της κυβέρνησης Νόβα και στις δύο κυβερνήσεις που ακολούθησαν, του Ηλία Τσιριμώκου και του Στέφανου Στεφανόπουλου. Παράλληλα, προβάλλονται σχετικά αποσπάσματα από τα επίκαιρα της εποχής και πρωτοσέλιδα εφημερίδων.
Κείμενα-Παρουσίαση: Ρένα Θεολογίδου
Παραγωγή: 1990
-------------------------
16 Ιουλίου 1992: Θάνατος της μεγάλης κυρίας του θεάτρου Μαίρης Αρώνη
«Το Θέατρο της Δευτέρας»
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το έργο του Τζορζτ Μπερνάρντ Σω «Το Επάγγελμα της Κυρίας Γουώρεν» με την Μαίρη Αρώνη, σε μετάφραση του Στάθη Σπηλιωτόπουλου που προβλήθηκε από το «Θέατρο της Δευτέρας» τo 1977. H σκηνοθεσία είναι του Στέλιου Παπαδάκη και η τηλεσκηνοθεσία του Σταύρου Ζερβάκη. Τα σκηνικά κοστούμια είναι του Γιάννη Κύρου. Το «Επάγγελμα της κυρίας Γουώρεν» έργο-μαρτυρία για τα κοινωνικά ήθη της εποχής, γράφτηκε το 1894 και είναι ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του συγγραφέα. Πρωτοπαίχτηκε στο Λονδίνο το 1902 κι έκτοτε ξανά ύστερα από 23 ολόκληρα χρόνια μιας και η αγγλική λογοκρισία δεν επέτρεψε το ανέβασμα του έργου. Στην Αθήνα, τη θεατρική περίοδο 1965-1966, η Μαίρη Αρώνη ενσάρκωσε το ρόλο της Γουώρεν, στην παράσταση που ανέβηκε από το Εθνικό Θέατρο. Ο συγγραφέας διαπραγματεύεται θέματα όπως, τη θέση της γυναίκας στην ανδροκρατούμενη κοινωνία, τη διαφθορά του χρήματος, τη παραπλάνηση, την αλήθεια.
Παίζουν ακόμη οι ηθοποιοί: Μαρία Σκούντζου, Βασίλης Μητσάκης, Σπύρος Κωνσταντόπουλος, Τρύφων Καραντζάς και Γιάννης Σαββαϊδης
Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Αντωνιάδης
Παραγωγός: Ελένη Μαβίλη-Μέξη
Παραγωγή: 1977
-------------------------
17 Ιουλίου 1955: Η μεγάλη απόδραση από τις φυλακές των Βούρλων
«Η απόδραση των Βούρλων» (Α' και Β' μέρος)
Για τα 70 χρόνια από την απόδραση των 27 πολιτικών κρατουμένων από τις φυλακές των Βούρλων του Πειραιά στις 17 Ιουλίου το 1955, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ντοκιμαντέρ, παραγωγής του 1988 που ολοκληρώθηκε σε δύο μέρη. Τριάντα τρία χρόνια μετά, 17 από τους δραπέτες συναντιούνται ξανά, στον ίδιο χώρο των φυλακών, που δεν υπάρχουν πια και ξεδιπλώνουν το χρονικό της μυθιστορηματικής απόδρασης. Οι μαρτυρίες των τότε πολιτικών κρατουμένων επικεντρώνονται στα κίνητρα της απόδρασής τους, στη σύλληψη και υλοποίηση του σχεδίου, αλλά και στους ισχυρούς τριγμούς που προκάλεσε η απόδραση στο πολιτικό σύστημα της εποχής. Περιλαμβάνονται ακόμη μαρτυρίες του Γεωργίου Ράλλη, τότε υπουργού της Κυβέρνησης, του επικεφαλής της δίωξης των δραπετών Νικολάου Παπαναστασίου, του αρχηγού της ΚΥΠ μέχρι το 1963 Αλέξανδρου Νάτσινα, του συνηγόρου των δραπετών κατά τη δίκη τους το 1960 Τ. Τζαβέλα και του Μανώλη Γλέζου.
Σκηνοθεσία: Στέλιος Παυλίδης
Παραγωγή: 1988
-------------------------
18 Ιουλίου 1989: Θάνατος της μεγάλης θεατρίνας Μαρίκας Νέζερ
«Εκπομπές που αγάπησα»
Ο Φρέντυ Γερμανός στο συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς θυμάται το παλαιότερο αφιέρωμα που είχε κάνει στο «Πορτραίτο της Πέμπτης» (1976) στην μεγάλη θεατρίνα, ηθοποιό Μαρίκα Νέζερ. Η Μαρίκα Νέζερ, πλαισιωμένη από νεαρούς ηθοποιούς στο στούντιο της εκπομπής, αφηγείται ιστορίες και ευχάριστες μνήμες από την πορεία της στο θέατρο και θυμάται επιτυχημένα νούμερα της επιθεώρησης που έμειναν στην ιστορία του θεάτρου. Ξεδιπλώνοντας το ιδιαίτερο ταλέντο της στις μιμήσεις ερμηνεύει το τραγούδι «Ακόμα ένα ποτηράκι» της Σωτηρίας Ιατρίδου, μιμείται την Σοφία Βέμπο στο τραγούδι «Κάποιο μυστικό έχω να σου πω», και αυτοσχεδιάζει μιμούμενη προσωπικότητες του θεάτρου. Καλεσμένοι της εκπομπής είναι επίσης ο Βαγγέλης Σειληνός, η Κατερίνα Γιουλάκη και ο Κώστας Βουτσάς, με τους οποίους συνεργάστηκε στο θέατρο και τον κινηματογράφο και θυμούνται στιγμές από την κοινή τους παρουσία στη σκηνή. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής, ακούγονται ο Μίμης Τραϊφόρος, ο Ντίνος Ηλιόπουλος και η Σοφία Βέμπο, οι οποίοι απευθύνονται με συγκίνηση προς την ηθοποιό. Η εκπομπή κλείνει με τον εορτασμό της πενηντάχρονης παρουσίας της Μαρίκας Νέζερ στο ελληνικό θέατρο.
Σκηνοθετική Επιμέλεια: Στέλιος Ράλλης.
Παραγωγή: 1996
-------------------------
19 Ιουλίου 2021: Θάνατος του τραγουδιστή Τόλη Βοσκόπουλου
«Παρασκήνιο»
Θέμα από επεισόδιο της σειράς «Παρασκήνιο» με συνέντευξη του Τόλη Βοσκόπουλου στον Σπύρο Βέργο με αφορμή τη θεατρική παράσταση «Τραγούδα Θεατρίνε» από την οποία παρακολουθούμε και τμήμα από το ομώνυμο τραγούδι. Ο Τόλης Βοσκόπουλος μιλάει για τη σχέση του με το θέατρο και το τραγούδι αλλά και με τον κόσμο που έρχεται να τον δει στο θέατρο και στα κέντρα και τη συγκίνηση που του προκαλεί η επαφή με τον κόσμο αυτό. Αφιέρωμα από το Αρχείο ΕΡΤ για την επέτειο από το θάνατο του δημοφιλούς τραγουδιστή Τόλη Βοσκόπουλου.
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Αναστασιάδης
Δημοσιογράφος: Σπύρος Βέργος
Παραγωγή: 1978
-------------------------
20 Ιουλίου 1974: H Τουρκική εισβολή στην Κύπρο
«Δυο φορές ξένος»
Συνδυάζοντας προσωπικές μαρτυρίες, πολιτική ανάλυση και σπάνιο αρχειακό υλικό, το ντοκιμαντέρ «Δυο φορές ξένος» εστιάζεται στην προσφυγοποίηση και τις βίαιες εκτοπίσεις πληθυσμών που συντελέστηκαν στην Κύπρο, ως αποτέλεσμα του κυπριακού ζητήματος ξεκινώντας από τις αιματηρές διακοινοτικές ταραχές της κρίσης των ετών 1963-1964 μέχρι την Τουρκική εισβολή το 1974, γνωστή ως επιχείρηση «Αττίλας», που οδήγησε στην απώλεια χιλιάδων στρατιωτών και αμάχων, 2.000 αγνοούμενων και στην κατάληψη του 36,2% των κυπριακών εδαφών. Τη χρονική ακολουθία των γεγονότων ξεδιπλώνουν οι αφηγήσεις απλών ανθρώπων, πολιτικών και πανεπιστημιακών, οι οποίες αναφέρονται στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου για την ανατροπή του Μακαρίου, στους φόβους για την αναζωπύρωση της ενδοκοινοτικής βίας και τη στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας, στην τουρκική στρατιωτική εισβολή στις 20 Ιουλίου 1974 και στη δεύτερη φάση της τον Αύγουστο του ίδιου έτους, στους πρώτους πρόσφυγες, στην εκεχειρία και τη διχοτόμηση. Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι περιγράφουν πώς βίωσαν τα γεγονότα. Γύρω στους 150.000 ανθρώπους εκτοπίστηκαν από την κατεχόμενη βόρεια πλευρά, όπου οι Ελληνοκύπριοι αποτελούσαν το 80% του πληθυσμού και ένα χρόνο αργότερα, περίπου 50.000 Τουρκοκύπριοι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν από το Νότο στο Βορρά. Στην εκπομπή μιλούν μεταξύ άλλων η Ρήνα Κατσελλή, πρώην βουλευτής Κερύνειας, ο Οτσάν Οτσανάν, Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος, ο Γιώργος Ιακώβου, προεδρικός επίτροπος Κύπρου, ο Ν. Κιτσίλγιουρεκ, Τουρκοκύπριος καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου, ο Αλπάι Ντουρντουράν, Τουρκοκύπριος πολιτικός, ο Σάββας Παύλου, Ελληνοκύπριος συγγραφέας, ο Ρότζερ Ζέτερ, καθηγητής Πανεπ. Οξφόρδης, ο Πίτερ Λοΐζος, ομότιμος καθηγητής Πανεπ. Λονδίνου LSE κ.ά.
Σκηνοθεσία: Ανδρέας Αποστολίδης, Γιούρι Αβέρωφ
Σενάριο: Ανδρέας Αποστολίδης, Μαρία Ψαρά
Ιστορικοί σύμβουλοι: Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Bruce Clark
Παραγωγή: 2009
-------------------------
20 Ιουλίου 1989: Θάνατος του Γιάννη Τσαρούχη
«Μονόγραμμα»
Αυτοβιογραφική ταινία με τον Γιάννη Τσαρούχη στην πιο ώριμη στιγμή του, η οποία παρουσιάζει το πορτρέτο του Έλληνα ζωγράφου και σκηνογράφου και ολοκληρώθηκε σε δύο μέρη. Ο Γιάννης Τσαρούχης αυτοβιογραφούμενος σε ηλικία 73 ετών, μιλά για τα πρώιμα χρόνια και τις επιρροές από τους καλλιτέχνες κοντά στους οποίους μαθήτευσε και εξιστορεί την καλλιτεχνική του πορεία. Γίνεται ξεχωριστή αναφορά στις γνωριμίες του με τον ποιητή Νίκο Καββαδία, τον Φώτη Κόντογλου και τον Ευάγγελο Σπαθάρη. Μιλάει, επίσης, για τον Ματίς και τον Καραγκιόζη. Κάνει αναφορά στη δουλειά του πριν από τον πόλεμο, στα έργα που φιλοτέχνησε στην περίοδο της Κατοχής και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε. Αναφέρεται στη συνεργασία του με τον γνωστό συλλέκτη Ιόλα, τη μετάβασή του στην Αμερική, αλλά και στη συνεργασία του στο Θέατρο με τον Αλέξη Μινωτή και τη Μαρία Κάλλας. Ο ζωγράφος μιλά, ακόμη, για την παραμονή και τη δουλειά του στο Παρίσι, ενώ κάνει αναφορά στις παραστάσεις «Τρωάδες» και «Επτά επί Θήβας» που σκηνοθέτησε. Τέλος, σχολιάζει την στάση του φιλότεχνου αγοραστικού κοινού. Σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, προβάλλονται χαρακτηριστικά δείγματα του έργου του. Το σπάνιο αυτό αυτοβιογραφικό ντοκουμέντο γυρίστηκε το 1983 στον Πειραιά, στα σπίτια και τους χώρους όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια ο ζωγράφος. Γυρίσματα έγιναν ακόμη στο σπίτι της οδού Ερμού στο Μοναστηράκι και στο εργαστήριο και σπίτι του στο Μαρούσι, το οποίο σήμερα είναι το Μουσείο Τσαρούχη.
Σκηνοθεσία: Νίκος Τριανταφυλλίδης
Διεύθυνση παραγωγής: Ηρώ Σγουράκη
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης
