Μάταια όπως φαίνεται περιμένω κάποια στιγμή επιτέλους να αρχίσουμε να παραδεχόμαστε ότι ορισμένες καταστάσεις αλλάζουν, έστω και λίγο, προς το καλύτερο.
10 Ιουνίου 2018Του Σωτήρη Μανιάτη
Διαβάζω και ακούω τελευταία ορισμένους να επιμένουν ούτε λίγο ούτε πολύ ότι χρειάστηκε να περάσουν τρία χρόνια για να δοθούν επιτέλους οι άδειες (βρίσκονται στη τελική ευθεία όπως όλα δείχνουν) αλλά δε σημαίνει και τίποτα αυτό. Ότι χάθηκαν χρήματα, ότι μειώθηκε η φορολογία των τηλεοπτικών διαφημίσεων, ούτε λίγο ούτε πολύ ότι η κατάσταση σε σύγκριση με την προηγούμενη στο τηλεοπτικό τοπίο παραμένει σχεδόν η ίδια. Αν όχι και χειρότερη…
Ας πάρουμε λοιπόν λίγο τα πράγματα από την αρχή για να δούμε τι έχει συμβεί. Να ξεκαθαρίσουμε καταρχάς ότι επί σχεδόν δυόμιση δεκαετίες οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν αφήσει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο… ξέφραγο αμπέλι. Δυο διαγωνισμοί επιχειρήθηκαν και κατέληξαν και οι δύο στον κάλαθο των αχρήστων. Όλα αυτά τα χρόνια υπήρχε μια ιδιότυπη αλλήλοομηρία μεταξύ καναλαρχών και πολιτικών όχι μόνο κυβερνητικών αλλά και μερικών από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ένα… αλισβερίσι με αποτέλεσμα, πέρα από τα γνωστά διαπλεκόμενα συμφέροντα που εξυπηρετούνταν, ουσιαστικά επί τόσα χρόνια στα κρατικά ταμεία να μπαίνουν ελάχιστα ή και καθόλου χρήματα.
Η σημερινή κυβέρνηση έριξε από την αρχή μεγάλο βάρος στην αδειοδότηση των καναλιών θέλοντας να δείξει ότι είναι αποφασισμένη να χτυπήσει σε κάθε τομέα τη διαπλοκή. Κατηγορείται γι’ αυτό βεβαίως ότι επιχειρεί να στήσει τη… δική της διαπλοκή.
Στην πρώτη φάση της αδειοδότησης των καναλιών, με λάθος χειρισμούς και επιλογές και με μια αντιπολίτευση να αρνείται να συμφωνήσει στην οποιαδήποτε επιλογή νέων μελών του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης καταλήξαμε σε κάποια αδιέξοδα. Ο Νίκος Παππάς, υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, σήμερα και τότε Επικρατείας, προχώρησε σε… ακόμα ένα λάθος, καθώς για να ξεπεράσει τα εμπόδια που έβαζε η αξιωματική αντιπολίτευση επέλεξε να πάρει πάνω του αρμοδιότητες του ΕΣΡ. Απεγκλώβισε την κατάσταση αλλά ξέσπασε ένας πόλεμος σε πολλά επίπεδα μέχρι να καταλήξουμε στον περιβόητο τριήμερο εγκλεισμό καναλαρχών και στελεχών στη γενική γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας. Ο διαγωνισμός για πρώτη φορά ολοκληρώθηκε παρά το φιάσκο με τα… βοσκοτόπια, τις... ολίγων ημερών εγγυητικές επιστολές και πάει λέγοντας. Η δημοπρασία έγινε, κατέληξε σε τέσσερις υπερθεματιστές που εξασφάλισαν (για λίγο) τις ισάριθμες τότε άδειες έναντι ποσού περίπου 250 εκατ. ευρώ συνολικά για μια δεκαετία! Ποσό που κανένας δεν πίστευε ότι μπορεί να συγκεντρωθεί…
Ο διαγωνισμός κατέπεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματική τη διάταξη με την οποία μεταφέρθηκαν αρμοδιότητες του ΕΣΡ στον υπουργό. Τα αντισυνταγματικά διορθώθηκαν, η αξιωματική αντιπολίτευση συναίνεσε τελικά και δημιουργήθηκε νέο ΕΣΡ που ανέλαβε εκ νέου την αδειοδότηση. Οι τέσσερις άδειες εθνικής εμβέλειας γενικού περιεχομένου ενημερωτικού χαρακτήρα έγιναν επτά με τους υποψήφιους καναλάρχες και πάλι να διαφωνούν ζητώντας περισσότερες.
Το ποσό εκκίνησης αποφασίστηκε στα 35 εκατ. ευρώ ώστε αν υπήρχαν μόνο επτά ενδιαφερόμενοι να συγκεντρώνονταν ουσιαστικά το ποσό της πρώτης δημοπρασίας. Μπήκε δηλαδή ουσιαστικά έτσι ένα… κατώτατο κατώφλι. Τελικά ενδιαφέρθηκαν έξι, μία άδεια έμεινε ορφανή, ενώ άλλη μία δεν έχει πάρει έγκριση από το ΕΣΡ και η ένστασή της εξετάζεται την Τρίτη (12/6) από την ανεξάρτητη Αρχή.
Τι μας έμεινε από όλη αυτήν την διαδικασία; Ακόμα και με τα όποια λάθη, σκόπιμα ή μη, υπήρξε για πρώτη φορά μια καταγραφή της συγκεκριμένης αγοράς και του ενδιαφέροντος γι’ αυτήν. Κάποιοι φάνηκε ότι ήταν διατεθειμένοι να δώσουν συνολικά 250 εκατ. ευρώ για να είναι στο παιχνίδι την επόμενη δεκαετία. Το κράτος λοιπόν, αν ολοκληρωθεί πλήρως η διαδικασία, θα λαμβάνει (πέραν της όποιας φορολογίας) 3,5 εκατ. ευρώ ετησίως (για 10 χρόνια) από κάθε κανάλι, το οποίο θα πρέπει να πληροί και όλες τις προϋποθέσεις: 400 άτομα προσωπικό κατ’ ελάχιστον, συγκεκριμένους χώρους παραγωγής, μηχανήματα και πάει λέγοντας.
Με βάση την ίδια καταγεγραμμένη εμπειρία μπορούν πλέον στο ΕΣΡ να προχωρήσουν πιο εύκολα και πιο γρήγορα στην αδειοδότηση και των θεματικών αδειών εθνικής εμβέλειας. Κι έχοντας πλέον έναν μπούσουλα, που πριν δεν υπήρχε, το τίμημα προφανώς θα είναι χαμηλότερο από τα 35 εκατ ευρώ για κάθε μία, αλλά σαφέστατα δεν θα μπορεί να πέσει για παράδειγμα και κάτω από τα 10 εκατ. ευρώ. Και σε αυτήν την κατηγορία θα αδειοδοτηθούν 3 έως 5 άδειες αφού υπάρχουν και μία ή δύο που φαίνεται ότι δεν θα δοθούν με την υφιστάμενη διαδικασία. Το ίδιο όμως ισχύει και για τους περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς με τα ποσά να είναι βεβαίως πολύ μικρότερα αλλά και τα κανάλια περισσότερα αν σκεφθεί κανείς ότι σήμερα εκπέμπουν 92 τέτοια κανάλια! Κάτι παρόμοιο αναμένουμε να γίνει βέβαια το συντομότερο δυνατόν και με τα ραδιόφωνα. Επομένως κάποια έσοδα αναμένονται για τον κεντρικό κορβανά κι από όλα αυτά.
Μέσα σε αυτήν την τριετία επίσης καταλογίσθηκαν και εισπράχθηκαν από κανάλια και ψηφιακές πλατφόρμες περίπου 40 εκατ. ευρώ για το τότε προβλεπόμενο τέλος 2% επί των μεικτών τους εσόδων για τα έτη 2010-2014, Για πρώτη φορά εισπράχθηκαν χρήματα και από τον ειδικό φόρο (20%) για την τηλεοπτική διαφήμιση ο οποίος βέβαια μετέπειτα με τροποποίηση μειώθηκε στο 5%. Κάτι που θα ισχύσει μετά την αδειοδότηση. Τα κανάλια είναι βεβαρημένα με φορολογία και πλέον και με το μόνιμο ποσό ενοικίασης ουσιαστικά της συχνότητας (3,5 εκατ. ευρώ ετησίως) οπότε η μείωση αυτή ήρθε όπως φαίνεται να… εξισορροπήσει την κατάσταση.
Λάθη προφανώς και έγιναν. Σκοπιμότητες και… συμφέροντα πιθανόν να εξυπηρετήθηκαν. Ορισμένοι μπορεί να επιχείρησαν (και να εξακολουθούν) να στήσουν και μια νέα… διαπλοκή. Δεν ζούμε προφανώς σε έναν κόσμο αγγελικά πλασμένο. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, σ’ αυτήν την τελευταία τριετία, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δυόμιση δεκαετίες, επιχειρείται να μπει κάποια τάξη στο άναρχο τηλεοπτικό τοπίο, να υπάρχουν και να εφαρμόζονται ορισμένοι κανόνες για όλους, να μπαίνουν επιτέλους και κάποια χρήματα στα κρατικά ταμία, να κοπούν ορισμένοι (όχι όλοι) οι ομφάλιοι λώροι μεταξύ πολιτικών και καναλαρχών. Αν αυτά είναι αρκετά βέβαια μένει να αποδειχτεί…
